Foto Anthony Janga Bron: Joshua Statie
Klimaatactivist Anthony Janga over armoedebestrijding en klimaatrechtvaardigheid in Bonaire
De Bonairiaanse Anthony Janga ziet hoe ‘zijn’ eiland steeds meer gebukt gaat onder de gevolgen van klimaatverandering. Zonder ingrijpen zal niet alleen het hele zuidelijke deel van Bonaire onder water komen te staan door zeespiegelstijging, ook zullen vooral mensen met een lager inkomen hier de dupe van worden. Daarom moeten we armoedebestrijding en klimaatrechtvaardigheid een prioriteit maken in de strijd tegen klimaatverandering, vindt Janga. Eind 2022 kaartte hij deze problemen aan op de Klimaattop in Egypte. Hoe heeft hij dit ervaren, en hoe kijkt deze activistische young professional naar de toekomst? Wat zijn volgens hem cruciale stappen voor een klimaatbestendig Bonaire?
Anthony Janga (24 jaar) is klimaatactivist en werkt op dit moment bij KLM, op de afdeling Safety & Compliance. Samen met zijn collega’s is hij verantwoordelijk voor het naleven van verschillende veiligheidsvoorschriften van luchtvaartautoriteiten en het overzichtelijk maken van alle luchtvaartwetgeving. Deze functie combineert hij met een studie Luchtvaart. In het tegengaan van klimaatverandering zet hij zich in het bijzonder in voor armoedebestrijding en klimaatrechtvaardigheid.
Een passie voor luchtvaart én klimaatrechtvaardigheid: een bijzondere combinatie die op het eerste gezicht tegenstrijdig lijkt. Janga: ‘Dat wij dankzij luchtvaart zo gemakkelijk van A naar B kunnen gaan, vind ik uitzonderlijk. Maar hoe mooi het ook is: het is vervuilend. Daarom moeten we juist binnen de luchtvaart kijken hoe we de negatieve impact kunnen verminderen.’
Maak van Bonaire een testbed
Uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam blijkt dat – als we niet ingrijpen –het zuidelijke deel van Bonaire onder water komt te staan door zeespiegelstijging. Hoe kunnen we dit voorkomen, en wat is de rol van Nederland hierin? ‘It takes two to tango’, benadrukt Janga. ‘In Bonaire dragen we ook verantwoordelijkheid om stappen tegen klimaatverandering te nemen, bijvoorbeeld in de ruimtelijke ordening. Maar Nederland kan Bonaire wél helpen door het eiland te transformeren in een testbed.’ Een testbed is een productontwikkelingsomgeving voor experimenteel onderzoek. Het doel van zo’n omgeving is zoeken naar de juiste technologie, infrastructuur en/of oplossing die past bij het eiland.
‘Vaak willen we oplossingen van andere landen kant en klaar overnemen. Maar Bonaire is veel kleinschaliger, heeft een ander klimaat en een andere cultuur. Het is echt maatwerk. Nederland heeft bijvoorbeeld gekozen voor stormvloedkeringen en innovatieve strategieën voor watermanagement, zoals dijken. Maar past dit wel op Bonaire, een eiland dat altijd een natuurlijk karakter heeft gehad? Misschien zit hier de oplossing wel in het gebruik van mangroven en zeegrassen. Mogelijke natuurlijke oplossingen waar je uitstekend mee kunt experimenteren op een testbed.’
Mensen met een lager inkomen zijn vaker de dupe
‘Klimaatadaptie houdt in dat infrastructuur en huizen worden aangepast aan het veranderende klimaat. Maar niet iedereen heeft het financieel breed genoeg om zijn eigen huis aan te passen’, zegt Janga. Alle mensen die op het zuidelijke deel van Bonaire wonen, moeten liever gisteren dan vandaag investeren in het beschermen van hun huizen. Dat kan zijn: het versterken van huizen, het bouwen van zeewering of zelfs verhuizen naar een hoger gelegen gebied. Janga: ‘Vooral mensen onder de armoedegrens zijn bezig met overleven. Voor hen is genoeg te eten hebben al een uitdaging. Laat staan dat er genoeg tijd en geld is voor het investeren in een (nieuw) huis. En deze mensen hebben vaak twee of drie banen.’
Dus als je iets wilt doen tegen klimaatverandering, betoogt Janga, moet je ook iets doen tegen armoede. ‘Het gevaar is namelijk dat mensen met een lager inkomen klimaatverandering veel sterker voelen. Als we klimaatverandering echt willen tackelen, moeten we zorgen dat iedereen op dezelfde lijn staat.’
‘Wij zijn slachtoffers van extreme droogte en hitte en steeds agressievere stormen. Dat moeten wij representeren.’
Bonaire op de Klimaattop Egypte
Afgelopen november reisde Janga af naar de Klimaattop in Egypte. De klimaatactivist is van mening dat Bonaire zelf zijn klimaatsituatie moet aankaarten op het internationale podium. Op die manier kun je de wereld duidelijk maken dat de eilanden een grote rol kunnen spelen in (internationaal) klimaatbeleid, door als testbed te fungeren. ‘Wij zijn slachtoffers van extreme droogte en hitte en steeds agressievere stormen. Dat moeten wíj́ representeren, niet het 7000 kilometer verderop liggende Nederland. Bovendien heeft Nederland zijn eigen uitdagingen.’
‘Op de klimaattop heb ik onder andere contact gelegd met de Amerikaanse overheid; nu werken we samen aan een plan om Bonaire in een testbed te transformeren. Daar heeft Amerika als buurland natuurlijk zelf ook baat bij.’ Maar wat Janga ook graag wil, is dat Bonaire structureel onderdeel wordt van dit soort conferenties. ‘We willen Bonairiaanse jongeren ook structureel aan tafel krijgen, tegenover beleidsmakers, zodat ze input kunnen geven over duurzame ontwikkeling. Vooral de jongeren die zich voor studie of werk verdiepen in duurzaamheid, ruimtelijke ordening, klimaat en bouwkunde.’
Zet jongeren aan tafel samen met beleidsmakers
Het belang van de stem van jongeren in politieke beslissingen spreekt volgens Janga voor zich: ‘Besluiten die men vandaag neemt, moeten jongeren morgen dragen. Daarom moeten jongeren nú de kans krijgen om hun toekomst vorm te geven.’ Volgens een onderzoek van onderzoeksbureau I&O zijn jongeren veel bezig met actuele maatschappelijke thema’s, zoals sociale ongelijkheid, het klimaat, woningtekort en migratie. ‘Dit gaat hen aan, zij maken het mee. En via sociale media zien zij ook de gevolgen van deze actuele kwesties. Dat was dertig jaar geleden heel anders. Er is ook een duidelijk verschil in denken en doen tussen ouderen en jongeren. Jongeren hebben een heel ander perspectief op zaken en nieuwe ideeën, ook voor nieuwe uitdagingen. Juist dat is heel waardevol voor beleidsmakers.’
‘Om jongerenparticipatie echt betekenisvol te laten worden, moet je als organisatie aan jongeren laten zien dat je hun inbreng serieus neemt. En dat je er ook écht wat mee gaat doen. Daarbij is goed contact tussen jongeren en organisaties belangrijk. Dat de organisatie jongeren informeert over de stappen die zij gaan zetten en over wat wel en niet realistisch is. Daarnaast is het van groot belang dat er voldoende middelen en mogelijkheden zijn voor jongeren om te participeren. Dan denken jongeren écht wel graag met je mee.’
