Foto Greentech Park in Boxtel. Bron: Rob Poelenjee
Interview met Ragna Eeken, regisseur Klimaatadaptatie
Iedere gemeente in Nederland krijgt te maken met meer extreem weer. Waar gemeenten met veel inwoners vaak een team aan specialisten hebben dat zich bezighoudt met klimaatadaptatie, is dat voor andere gemeenten moeilijker haalbaar. Ragna Eeken is ‘Regisseur Klimaatadaptatie’. Hoe wil zij invulling geven aan deze rol en wat ziet ze als de grootste uitdaging?
Ragna Eeken werkt sinds 1 september 2023 bij de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel als ‘Regisseur Klimaatadaptatie’. Voor beide gemeenten wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld op basis van de klimaatadaptatiestrategie. Ragna gaat hiermee aan de slag.
Je gaat aan de slag als Regisseur Klimaatadaptatie. Wat ga je doen in die nieuwe rol?
‘Op basis van de klimaatadaptatiestrategie wordt voor de beide gemeenten een uitvoeringsprogramma opgesteld. De belangrijkste taak is om de strategie en het uitvoeringsprogramma uit te rollen. Een van de punten waar ik aandacht voor wil vragen is het gezamenlijk leggen van de ruimtelijke puzzel. Dat betekent dat we een plan moeten maken, waarin keuzes vanuit de diverse opgaven en beleidsterreinen samenkomen. Vervolgens gaan we samen kijken wat we dan concreet kunnen doen op het gebied van klimaatadaptatie. Denk vooruit, benut meekoppelkansen en speel met beschikbare budgetten. Doe dat ruim voordat de schop de grond ingaat. Verder vind ik het belangrijk om meer in te zetten op bewustwording. Bij iedereen, van de burgers tot bestuurders, moet de urgentie van klimaatadaptatie nog beter doordringen.’
Wat zie je als de grootste uitdaging?
‘Er ligt een grote woningbouwopgave, we zitten midden in de energietransitie en hebben te maken met Europese regels, zoals de Natuurherstelwet. Klimaatadaptie is slechts een thema, maar wel een thema dat nauw samenhangt met andere thema’s. Een enorme uitdaging is om die thema’s aan elkaar te verbinden en te laten landen in uitvoerbaar beleid. Laat klimaatadaptatie daarin een verbindende rol spelen. Ook proef ik nog wel wat weerstand op ambtelijk en bestuurlijk niveau. Dat is begrijpelijk. Het principe ‘water en bodem sturend’ is bepalend bij de inrichting van Nederland. Het bouwen van woningen zal daardoor niet overal wenselijk of mogelijk zijn, bijvoorbeeld in een overstromingsgebied. Tegelijkertijd ligt er bestuurlijk juist weer veel druk om woningen te bouwen.’
De gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel hebben beide ongeveer 30.000 inwoners. In hoeverre speelt dat een rol?
‘Een grotere gemeente heeft een groter team met specialisten dat zich met klimaatadaptie bezighoudt. Bij een gemeente van kleinere omvang is dat weinig realistisch. Hierdoor dien je van meerdere markten thuis te zijn. Dat geldt ook voor de bestuurders. Tegelijkertijd is het een uitdaging om personeel binnen de organisatie te houden, en daarmee ook de kennis. Bij elk vertrek van een collega, vertrekt ook kennis. Daarom huren we ook geregeld externen in.’
Hoe ga je met die beperking om?
‘Voor mij is goede regionale samenwerking de sleutel. Iedereen stoeit met dezelfde uitdagingen, waarom de krachten dan niet bundelen? Zet creatieve, slimme en gemotiveerde mensen bij elkaar die graag het voortouw nemen. Iedere gemeente hoeft echt niet alles zelf te doen. In de regio Noordoost-Brabant is er een samenwerkingsverband met verschillende gemeenten en twee waterschappen: werkregio de Meijerij. Binnen deze werkregio trekken wij samen op als het gaat om klimaatadaptatie. Het is belangrijk om met elkaar te bekijken hoe de samenwerking binnen de regio nog beter kan.’
Hoe kijk je naar de Kamerbrief ‘water en bodem sturend’ en de ‘Maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ die daarop volgde?
‘Dat gaat mij helpen. De klimaatadaptatie-uitdaging krijgt zo meer autoriteit, dat is hard nodig. Wanneer het rijk de noodzaak van klimaatadaptatie van bovenaf uitdraagt, geeft dat meer slagkracht dan wanneer een vooruitstrevende ambtenaar zich hier hard voor maakt. De ‘Maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving’ biedt belangrijke aanknopingspunten en tools, maar er is nog wel wat nodig om dit concreter te maken. Zorg dat er duidelijke en meetbare doelstellingen worden geformuleerd. Daar kan iedere gemeente eventueel eigen, meer vooruitstrevend, beleid aan toevoegen. Ik denk ook dat het gaat helpen als er meer wettelijk wordt vastgelegd.’
Zijn er nog bepaalde thema’s die je extra aandacht wil geven?
‘Ik ben me nu aan het inlezen en kwam daarbij het plan van aanpak tegen van de Metropoolregio Amsterdam. Ik vind de aanpak inspirerend en denk daarvan te kunnen leren. Klimaatadaptatie wordt daar gezien als de lijm tussen verschillende thema’s. Verder wil ik mij graag inzetten voor meer groen en biodiversiteit in wijken, maar ook in het buitengebied. Tot slot is het goed om regenwater minder als afvalproduct te beschouwen. We moeten meer inzetten op lokale infiltratie en hergebruik van water waar dat kan.’
