Foto Jongerentop Tweede Kamer. Fotograaf: Vicky Teeuwisse
Rens Holtkamp (2003) studeerde Environmental Sciences en specialiseerde zich in milieutechnologie, met een minor tot scheikundedocent aan de WUR. Hij was werkzaam als crowdfunder bij de Mountain Childcare Foundation en voorzitter van de jongerenwerkgroep SDG Oss. Na zijn bachelor sloot hij zich aan bij de Jonge Klimaatbeweging (JKB), werd hij voorzitter van Youth for Climate NL en milieuadviseur bij Geurts Technisch Adviseurs. Volgend jaar begint hij aan de Joint Master EU Trade & Climate Diplomacy vanuit het Europees opleidingsinstituut (Cife).
Welk werk doe je momenteel en met welke thema’s houd je je binnen deze rollen bezig?
‘Momenteel ben ik Nationaal Public Affairs Adviseur (PA’er) bij de Jonge Klimaatbeweging (JKB). De JKB vertegenwoordigt de stem van 1,3 miljoen jongeren in het klimaatdebat namens 73 jongerenorganisaties. Als PA’er behartig ik hun belangen in de landelijke politiek; denk aan het Jongerenakkoord – ons beleidsplan om de klimaatdoelen wél te halen. Binnen de JKB zit ik in het Themateam Water, waar ik me focus op klimaatadaptatie, waterkwaliteit en -kwantiteit en ‘Rechten van de Natuur’.’
‘Daarnaast ben ik voorzitter van Youth for Climate Netherlands en milieuadviseur bij Geurts Technisch Adviseurs. Bij Youth for Climate richt ik me op klimaateducatie en het organiseren van de LCOY; de lokale jongerenklimaatconferentie van de VN ter voorbereiding op de COP. Als milieuadviseur werk ik aan thema’s als stikstof, zeer zorgwekkende stoffen en waterkwaliteit.’
‘Er gaat één cruciaal aspect vooraf aan participatie: bewustwording’
Je zit namens de JKB ook in het OFL. Daar hebben jullie aangeboden om samen met Staf Deltacommissaris onderzoek te doen naar bewustwording. Kun je daar meer over vertellen?
‘Zeker. Het OFL is het intersectoraal overleg over de fysieke leefomgeving. Tijdens overleg kwam naar voren dat jongeren weinig kennis hebben van de kernthema’s van het Deltaprogramma: waterveiligheid, klimaatadaptatie en zoetwatervoorziening. De Staf Deltacommissaris zag het niet als haar kerntaak om dit lage bewustzijn aan te pakken. Dat is op zich begrijpelijk, gezien haar brede takenpakket.’
‘Gelukkig hecht de Staf Deltacommissaris wel veel waarde aan jongerenparticipatie, wat zij via het traject Toekomst aan Tafel – opgezet door oud-JKB’er Mare de Wit – willen realiseren. Dit kan ik alleen maar aanmoedigen. Echter gaat één cruciaal aspect vooraf aan participatie; bewustwording. Mensen hebben eerst kennis, handvatten en skills nodig om te participeren. Binnen de overheid leeft soms de naïeve hoop dat participatie vanzelf gaat. Dat is niet zo.’
‘Laten wij bij de JKB nou erg goed zijn in bewustwordingscampagnes. Daarom kijken we uit naar een samenwerking met de Staf deltacommissaris. Op dit moment werkt de JKB aan een voorstel over hoe een campagne vorm kan krijgen.’
Jullie hebben je hard gemaakt om de Waterkalender op de agenda te zetten en dat is gelukt. Wat is het belangrijkste dat gaat veranderen als deze onderdeel wordt van de Nota Ruimte?
‘De Waterkalender, een advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), brengt alle beschikbare water- en klimaatdata samen, kijkt vooruit, schat risico’s en consequenties in en vertaalt deze naar concrete ruimtelijke adviezen. Daarmee krijgen beleidsmakers, drinkwaterbedrijven, boeren, bedrijven en burgers inzicht in waterveiligheid en waterbeschikbaarheid op de lange termijn.’
‘De kalender laat bijvoorbeeld zien dat we op de Veluwe in 2030 nog kunnen doorgaan zoals nu. Maar daarna is er onvoldoende zoetwater voor landbouw, drinkwater, natuurbehoud én het handhaven van de grondwaterstanden. De kalender brengt de risico’s en consequenties duidelijk en overzichtelijk in kaart, om op basis hiervan advies te geven. Bijvoorbeeld: na 2030 gewassen kiezen met een lagere waterbehoefte of drinkwater besparen. Daarmee automatiseert de kalender toekomstdenken en klimaatadaptatie.’
‘Als we geen toekomstgerichte keuzes maken, neemt schade door overstromingen, verzakkingen, verzilting en droogte exponentieel toe. Blijven we bouwen in risicogebieden die onhoudbaar worden, dan worden woningen en bedrijven onverzekerbaar of onbetaalbaar. Verzekeraars trekken zich terug of verhogen de premies. De Waterkalender helpt dit voorkomen door nu al aan te geven waar risico’s ontstaan en waar we wel of juist niet verstandig kunnen bouwen of boeren.’
‘We moeten Nederland aanpassen aan ons water, aan onze natuur en bodem’
Wat is volgens jou nog meer nodig voor een klimaatbestendig Nederland?
‘Durf, lef, moeilijke keuzes en groots denken. We staan voor een enorme uitdaging; heel Nederland moet op de schop. Optimalisatie en vernuftige technologieën zijn allang niet meer genoeg (en dat komt dan van mij, een milieutechnoloog). We lopen tegen de grenzen van onze natuur en ons land aan. Tegelijk bergen we weinig water, is Nederland versteend en gebruikt de landbouw water alsof het oneindig is. Het moet radicaal anders. We moeten Nederland aanpassen aan ons water, aan onze natuur en bodem. Jammer genoeg ontbreekt de durf om dit te doen.’
‘In de vijftiende eeuw vonden we de poldermolen uit. In de achttiende eeuw verrees het molencomplex Kinderdijk, met twintig windmolens die 50.000 liter water per minuut konden verstouwen. Uiteindelijk legden we meer dan vierduizend polders droog, waaronder een nieuwe provincie, waardoor nu een kwart van ons land onder zeeniveau ligt. En na de stormvloed van 1916 bouwden we de Afsluitdijk, na 1953 de Deltawerken. Echt natuurlijk en aanpassingsgericht was het niet, maar lef hadden we wel.’
‘Ook nu ligt onze toekomst in onze eigen handen. Maar het groots denken dat daarbij hoort, zijn we kwijt. Om Nederland klimaatbestendig te maken, zullen we bovenal onze toekomstgerichte grootheidswaanzin weer terug moeten vinden.’
‘Dat jongeren meedenken over de toekomst is de enige logische optie’
Waar kan volgens jou het Deltaprogramma nog in verbeteren? En hoe kan het Deltaprogramma meer verbinding zoeken en vinden bij jongeren, om samen aan klimaatambities te werken?
‘Ik denk dat het Deltaprogramma nog veel te winnen heeft in haar communicatie naar jongeren. Deze mag meer, simpeler en toegankelijker. Hier gaat de JKB dus voorstellen voor doen, want alleen zo creëer je bewustwording en geef je handvatten tot participatie. Die participatie is intens belangrijk. Niet alleen omdat het jongeren aanzet tot actie – het beste middel tegen wanhoop en pessimisme over de toekomst – maar ook omdat het Nederland van de toekomst, en dus het Nederland van de jeugd, vorm krijgt in het Deltaprogramma. Dat jongeren hierover meedenken is de enige logische optie.’
