Foto Arne Weverling. Bron: Provincie Zuid-Holland
Nederland, Zuid-Holland in het bijzonder, kraakt in zijn voegen. Letterlijk én figuurlijk. De druk op de ruimte is zelden zo hoog geweest. We hebben in Zuid-Holland de grootste woningbouwopgave van Nederland, werken aan de verduurzaming van de haven van Rotterdam en bouwen de infrastructuur die de energietransitie mogelijk moet maken. En dan is er nog de ruimtevraag van landbouw, natuur, recreatie, defensie, mobiliteit. De druk is gigantisch. En de ruimte is op.
En om het nog complexer te maken dendert het veranderende klimaat met volle vaart onze kant op: meer piekbuien, langere droogte, stijgende zeespiegel en de waterkwaliteit staat onder grote druk. Terwijl de bodem daalt, stijgt het water – en daarmee de urgentie om slimmer met de beschikbare ruimte om te gaan. In een laaggelegen provincie als Zuid-Holland is een sterk water- en bodemsysteem geen luxe, maar noodzaak. Niet alleen voor veiligheid, maar ook voor de economie, onze voedselvoorziening en de brede welvaart van de toekomst.
Het is verleidelijk om plannen te maken op papier, alsof de ondergrond altijd meewerkt. Maar de maakbaarheid van het landschap kent grenzen – en die grenzen worden steeds vaker voelbaar. Dit dwingt ons tot het maken van fundamenteel andere keuzes. Hier biedt de 'Water en Bodem Sturend'-onderlegger uitkomst.
‘Water en bodem zijn cruciaal in álle ruimtelijke keuzes. Niet als sluitpost, maar als uitgangspunt’
De onderlegger maakt zichtbaar waar de ruimte echt nodig is: voor waterveiligheid, voor het opvangen van extreme neerslag, voor voldoende zoetwater, voor drinkwatervoorziening. Denk aan ruimte voor waterberging, versterking van boezemsystemen, investeringen in dijken en slimme bodemstrategieën. Want zonder die randvoorwaarden heeft geen enkele woning of windmolenpaal op termijn bestaansrecht. Een nieuwe ‘kaart en kompas’ van de provincie Zuid-Holland, samen met waterschappen en drinkwaterbedrijven ontwikkeld. Geen dik beleidsdocument om in een la te verdwijnen, maar een stevig inhoudelijk fundament dat ons eraan herinnert: water en bodem zijn cruciaal in álle ruimtelijke keuzes. Niet als sluitpost, maar als uitgangspunt.
‘Niet meer bouwen ondanks het water, maar bouwen met het water’
Wat komt er op Nederland af? Behalve de klimaatverandering zelf: de noodzaak om in alle ruimtelijke plannen veel fundamenteler te denken. Niet meer bouwen ondanks het water, maar bouwen met het water. Dat betekent keuzes durven maken. Keuzes die niet alleen passen bij de korte termijn, maar die het systeem op de lange termijn versterken. En keuzes die anticiperen op onvermijdelijke veranderingen zoals verzilting en zoetwatertekorten. Dat betekent: woningbouwplannen op de juiste plek, landbouw toekomstbestendig inrichten, de energietransitie koppelen aan waterlogica en nee durven zeggen tegen ontwikkelingen die het watersysteem onder druk zetten.
De kaarten in de onderlegger bieden in Zuid-Holland geen pasklare antwoorden, maar ze dwingen tot betere vragen. Vragen die je alleen kunt beantwoorden in nauwe samenwerking met partijen die bodem en water echt begrijpen. De waterschappen zijn daarin onmisbare partners. Zij kennen het systeem én zijn grenzen. Zij weten waar je kunt bouwen en waar je moet laten lopen.
Laten we ervoor zorgen dat Nederland sterk blijft in leefbaarheid en veiligheid. Water en bodem als fundament, niet als bijzaak. Want wat we nu doen of nalaten, bepaalt of onze kinderen hier straks nog kunnen wonen, werken en leven.
Alles begint bij bodem en water. De rest volgt – of spoelt weg.
Bekijk de onderlegger Water en Bodem Sturend.
Vragen of meer weten? Stuur een mail aan waterenbodemsturend@pzh.nl.
