Een glansrol voor bagger in de zetsteen van de toekomst

Bagger in de hoofdrol

Zetstenen zijn een belangrijk onderdeel voor dijken, golfbrekers en andere waterbouwkundige werken. Deze zware zuilen of blokken worden dicht tegen elkaar op de dijk geplaatst. Ze voorkomen dat golven de dijken beschadigen. Dijken krijgen nu meestal zetstenen van beton, maar de kosten en de milieu-impact daarvan zijn relatief hoog. Dus wat als lokaal gewonnen bagger een glansrol kan spelen in de productie van zetsteen? Bagger wordt nog vaak gezien als afval. Terwijl het vol zit met waardevolle grondstoffen voor hergebruik. Dat is precies wat  Waterschap Scheldestromen samen met onderzoeks- en adviesbureau NETICS wil aantonen. 

Pieterse en Ekkelenkamp interesseren zich sinds hun studie al mateloos in duurzaam bouwen met bagger. En die interesse beperkt zich niet tot werktijd. ‘Zo gingen we een keer samen wielrennen langs de dijk en kreeg Jelle-Jan een lekke band’, zegt Ekkelenkamp. Pieterse: ‘Dat was toevallig bij de Museumglooiing van het Watersnoodmuseum. Bij het zien van al die zetstenen dachten we: Dat moet toch ook van bagger kunnen?’

Een zetsteen-receptenboek

NETICS ontwikkelde een unieke GEOWALL®-pers. Onder extreem hoge persdruk produceert de pers stevige zetstenen van baggerspecie. Door het samendrukken hoef je maar weinig bindmiddelen toe te voegen. Het resultaat? 100% circulaire blokken met een lage CO2-footprint, gemaakt van bagger, in dit geval uit omgeving Hansweert. In het lab bekijkt het team alvast hoe de zetstenen in diverse samenstellingen zich in de praktijk gedragen. Pieterse: ‘We kijken hoe sterk de verschillende recepten zijn, maar bijvoorbeeld ook of planten en wieren zich thuis voelen op de baggerspecie en groeien op en rondom de zetstenen.’

Pieterse: ‘We kijken hoe sterk de verschillende recepten zijn, maar bijvoorbeeld ook of planten en wieren zich thuis voelen op de baggerspecie. De prestaties van de verschillende samenstellingen nemen we op in een receptenboek.’ Zetsteen is een veeleisend product, vertelt Pieterse: ‘Afwisselend ligt het droog en wordt het door krachtige, zoute golven over¬spoeld. Daarom maken we een proefvak om de zetstenen op ware grootte een aantal jaren achter elkaar te monitoren.’

Een soepele samenwerking

Het innovatieproject kent veel betrokkenen: het waterschap, NETICS, aannemer Van Oord, Deltares én een klankbordgroep. Maar de samenwerking verloopt soepel, volgens Pieterse: ‘Wat daarbij helpt, is dat we de taakverdeling direct helder hebben vastgelegd. Zo zorgt het waterschap in deze fase voor de faciliteiten en voert NETICS samen met de aannemer de pilot uit. En we betrekken elkaar constant bij het proces.’ Juist in zo’n pilotproject is daar ruimte voor, merkt Ekkelenkamp. ‘Dit team zit vol enthousiasme en ideeën. Dat zorgt voor leuke overleggen waarin we successen én uitdagingen delen.’

Bouwen met bagger

Niet alleen waterschappen kijken reikhalzend uit naar de resultaten. Ook aannemers, overheden en wetenschappers zijn razend benieuwd. Logisch, vindt Ekkelenkamp: ‘Als dit ons lukt, gaat er een wereld aan nieuwe mo¬gelijkheden open. Breuksteen, bestrating en bouwblokken voor bijvoor¬beeld geluidswallen: deze baggerpers kan het allemaal.’ Het doel van dit project is dat bouwen met bagger gemeengoed wordt in de hele sector, vertelt Pieterse: ‘Een belangrijke stap in het behalen van de klimaat-doelstellingen, want het project toont aan de nieuwe zetsteen milieukosten en in potentie productiekosten bespaart.’