Foto Peter Glas en Erik Wagener in gesprek tijdens het Deltacongres 2021. Bron: Valerie Kuypers
Erik Wagener is directeur van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), onderdeel van het Deltaprogramma Waterveiligheid.
De deltacommissaris sprak vorig jaar zijn zorg uit over de achterblijvende resultaten in het grootste uitvoeringsprogramma binnen het Nationaal Deltaprogramma, het HWBP. Als directeur herkende je die zorg en was je ook al bezig met een verbeterplan. Kun je kort uitleggen wat er gaat veranderen om te zorgen dat de doelstellingen voor waterveiligheid gehaald worden?
Door vertragingen in de planning komt de stabiliteit van het programma inderdaad in het geding. Het tempo moet daarom omhoog. We hebben de ambitie om per jaar 50 kilometer binnen budget te realiseren. In totaal is nu 600 kilometer aan dijken in een project ondergebracht.
Gelukkig is er binnen onze alliantie een breed besef dat het tempo opgeschroefd moet worden. Vorig jaar heeft een bestuurlijke werkgroep en de adviesraad van het HWBP een aantal aanbevelingen gedaan die gaan bijdragen aan een stabieler programma. Met bijna 80 alliantiepartners is er op vrijdag 22 april het officiële startschot gegeven aan een realistisch en betrouwbaar HWBP. Het is mooi om te zien dat de alliantie gezamenlijk verantwoordelijkheid neemt. Eind 2022 gaan we daarvan de eerste resultaten zien.
Waar willen jullie nog groeien als organisatie? Bij welke opgaven en samenwerkingspartijen liggen nog kansen voor HWBP?
We willen nog verder groeien op het gebied van innovatie. Al meer dan 1.000 jaar houden de dijken Nederland in stand. Zonder innovaties hadden we nu geen droge voeten gehad. Daarom investeert het HWBP jaarlijks 10 miljoen euro in het stimuleren van innovaties. Er zijn al veel inspirerende projecten. Zo’n jaar geleden startte Waterschap Scheldestromen met een proef om zetstenen voor de steenbekleding van dijken te maken uit baggerspecie. Een veelbelovend idee uit de koker van Waterschap Scheldestromen. En aan de andere kant van het land bij Waterschap Hunze en Aa’s wordt een traject niet duurzaam versterkt met asfalt of steen, maar met een flauw talud van klei en grasbekleding. Later dit jaar versterkt het waterschap de eerste 750 meter van de zeedijk met gerijpte klei. Dit is slechts een kleine greep uit de innovaties waarbij innovatie, waterveiligheid én duurzaamheid hand in hand gaan. Dit soort projecten zijn kansrijk door denkkracht binnen de alliantie en de markt te koppelen. Daar liggen de komende jaren nog mooie kansen.
Dijkversterkingsprojecten hebben veel impact op de directe omgeving. Wat is de belangrijkste manier om draagvlak te krijgen bij alle betrokken partijen bij de uitvoeringsprojecten?
Als je 1.500 kilometer aan dijken gaat versterken in een dicht bevolkt land als Nederland, is werken in de achtertuin soms onvermijdelijk. Zonder onze dijken zou 60% van ons land regelmatig de gevolgen ondervinden van overstromingen. Het is daarom belangrijk dat mensen begrijpen waarom ingrijpen nodig is. Het HWBP heeft zich als doel gesteld om duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit structureel in de projecten te borgen. Daarom wordt de omgeving door de uitvoerende waterschappen al vroeg betrokken bij nieuwe projecten.
De zeespiegel heeft grote invloed op de waterveiligheid in Nederland. Hoe bereid het HWBP zich voor op de mogelijke zeespiegelstijging?
Werken aan waterveiligheid is vooruit verdedigen. Klimaatverandering houden we samen met de deltacommissaris nauwlettend in gaten. Vorig jaar zomer in Limburg hebben we ervaren dat klimaatverandering geen ver-van-ons-bed-show is.
De 21 waterschappen hebben tot 2023 om te controleren of de dijken voldoen aan de norm die is afgesproken in de Waterwet uit 2017. Onze opgave van 1.500 kilometer is dus niet in beton gegoten. Ook houden we nu al rekening met de toekomst. Dat betekent dat we bijvoorbeeld bij dijkversterking al bekijken of we daar over enkele decennia al weer gemakkelijk ‘tegenaan’ kunnen versterken. Dat adaptieve vermogen zit ook verankerd in ons systeem van normeringen, de scope van ons programma en op projectniveau. We wonen in de best beveiligde delta ter wereld en samen met alle waterprofessionals in Nederland kunnen we ervoor zorgen dat we hier kunnen blijven wonen.
Tot slot: wat maakt het nou zo leuk om directeur van het Hoogwaterbeschermingsprogramma te zijn?
Trots! Het geeft ontzettend veel voldoening om samen met zoveel betrokken mensen binnen onze alliantie van de waterschappen en Rijkswaterstaat er voor te zorgen dat we in Nederland kunnen blijven wonen, werken en recreëren. Het is ontzettend eervol om bij te mogen dragen aan deze belangrijke maatschappelijke opdracht.
