Foto Decoratief beeld. Bron: KNMI
Op het journaal hoor je de nieuwslezer vertellen dat de Nederlandse zomers droger gaan worden. Weet jij dan of dit klopt en waar je deze informatie kan controleren? Met andere woorden, hoe klimaatgeletterd ben jij? Als we naar de wetenschappelijke informatie kijken en de daarop gebaseerde KNMI-klimaatscenario’s voor de komende eeuw, dan is het nog helemaal niet zo zeker dat de zomers droger worden. Het kan een klein beetje droger worden of aanzienlijk droger. Willen we Nederland klimaatrobuust inrichten, dan is het goed om rekening te houden met deze range voor zomerneerslag.
Janette Bessembinder leidt sinds 1 mei nieuwe het lectoraat Klimaatgeletterdheid, een samenwerkingsverband tussen het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) en de Hogeschool van Amsterdam (HvA), en mede gefinancierd vanuit het regieorgaan SIA (Stichting Innovatie Alliantie).
In mijn 17 jaar bij het KNMI ben ik onder andere nauw betrokken geweest bij het ontwikkelen van de KNMI-klimaatscenario’s. Ik weet daarom wat er wel en niet in die klimaatscenario’s staat. Tegelijkertijd herinner ik me ook wat ik allemaal niet wist over klimaat en klimaatverandering toen ik bij het KNMI begon: waar ik klimaatinformatie kon vinden, hoe ik de kwaliteit kon controleren, hoe klimaatmodellen te gebruiken en ga zo maar door. Door mijn opgedane kennis in al die jaren kon ik veel mensen die bij het KNMI kwamen helpen met vragen over klimaatdata. Daarnaast merkte ik dat er ook behoefte is aan hulp bij communicatie over klimaatverandering naar beleidsmakers om beslissingen beter te onderbouwen, en naar burgers om de informatie goed over te dragen en om mensen in beweging te krijgen.
Maar wat is klimaatgeletterdheid dan? Zeker niet dat iemand alles van klimaat en klimaatverandering weet. Een klimaatgeletterd persoon heeft een redelijke basiskennis van het klimaatsysteem en weet waar wetenschappelijk betrouwbare data en informatie is te vinden. Diegene kan zinvolle discussies hebben over klimaat met collega’s, bestuurders en burgers, en neemt goed geïnformeerde beslissingen over klimaatverandering. En ook belangrijk: een klimaatgeletterd persoon weet wanneer zijn of haar kennis tekortschiet en informatie gecontroleerd moet worden door een expert!
'Een klimaatgeletterd persoon weet wanneer zijn of haar kennis tekortschiet en informatie gecontroleerd moet worden door een expert!'
Lang geleden kreeg ik bijvoorbeeld eens de vraag om een concepttekst van een provincie te controleren. Daarin stond dat alle extremen zouden toenemen, ook het aantal stormen en nachtvorstdagen. Gelukkig blijkt dat niet uit de waarnemingen en uit de klimaatmodellen, en kon dit geschrapt worden uit de tekst: een paar dingen minder waar men in het beleid rekening mee hoefde te houden.
Klimaattransitie versnellen
Klimaatverandering is één van de belangrijkste problemen van deze tijd. Het is belangrijk dat verdere klimaatopwarming wordt tegengegaan en dat we ons aanpassen aan de opwarming die al is opgetreden. Toch verloopt de ontwikkeling en de uitvoering van beleid om de broeikasgasuitstoot te reduceren moeizaam. Een gebrek aan draagvlak voor klimaatmaatregelen, te weinig klimaatkennis, of onzekerheid over hoe om te gaan met een veranderend klimaat zijn mogelijke oorzaken. Door de expertises van het KNMI en de HvA te combineren proberen we de snelheid en effectiviteit van de klimaattransitie te bevorderen.
Werk met ons mee!
Vanuit het lectoraat werken we aan vragen uit de praktijk, zoals: Hoe verandert het klimaat in mijn stad? En hoe vertaal ik de klimaatscenario’s naar informatie die gebruikt kan worden voor de inrichting van een nieuwe wijk? Er is dus een duidelijke link met het thema “ruimtelijke adaptatie” binnen het Deltaprogramma. Heb jij een concreet vraagstuk op het gebied van klimaatdata of communicatie over klimaatverandering? Neem dan contact op, want ons onderzoek begint bij waar jij in de praktijk tegenaan loopt!
- Janette Bessembinder (janette.bessembinder@knmi.nl, j.j.e.bessembinder@hva.nl)
Nieuw lectoraat Klimaatgeletterdheid
Voor een goede presentatie en interpretatie van klimaatinformatie is kennis van veel vakgebieden nodig, van klimaat, communicatie tot gedrag. Het KNMI en de HvA hebben daarom besloten hun expertises te combineren en samen een lectoraat op te zetten om de klimaatgeletterdheid te bevorderen van professionals, bijvoorbeeld binnen de stedelijke inrichting en welzijn in de stad. Per 1 mei dit jaar leid ik dit lectoraat.
Binnen het lectoraat Klimaatgeletterdheid richten we ons op twee belangrijke onderzoeksvragen:
- Welke klimaatinformatie en -data zijn er nodig en in welke vorm om klimaatbewust te kunnen handelen en de juiste beslissingen in de klimaattransitie te kunnen nemen?
- Hoe kunnen klimaatinformatie en -data zo worden gepresenteerd, dat deze goed worden geïnterpreteerd, bruikbaar zijn en de klimaatgeletterdheid vergroten?
Daarbij werk ik samen met de HvA-lectoraten Water in en om de Stad (Jeroen Kluck), Psychologie voor een Duurzame Stad (Reint Jan Renes), Visual Methodologies (Sabine Niederer) en verschillende bedrijven, maatschappelijke organisatie en overheden.
