Foto Beeld van waterschade in een buitendijks gebied. Bron: Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden
Nederland staat wereldwijd bekend om zijn uitstekende dijken en dammen, maar niet alle delen van Nederland liggen binnen de dijken. De regio Rijnmond-Drechtsteden heeft grote buitendijkse gebieden: natuurgebieden, haventerreinen en verstedelijkte gebieden waar mensen wonen, werken en recreëren. Deze buitendijkse gebieden vragen speciale aandacht voor de risico’s van een overstroming, zeker nu het klimaat verandert. De regio werkt sinds 2010 aan buitendijkse ‘adaptatiestrategieën’ en de belangrijkste resultaten zijn nu gebundeld in de publicatie ‘Tien jaar werken aan buitendijkse waterveiligheid’.
In het kader van het Deltaprogramma heeft Rijnmond-Drechtsteden een voorkeursstrategie ontwikkeld om deze regio veilig en leefbaar te houden in het veranderende klimaat. Het is zaak ook in buitendijkse gebieden nu al rekening te houden met de gevolgen van het veranderend klimaat, en te bedenken welke maatregelen nodig en zinvol zijn, nu of op termijn. Dit vormt de kern van de gebiedsgerichte adaptatiestrategieën voor de buitendijkse gebieden in Rijnmond-Drechtsteden. Erg belangrijk want in deze regio liggen de dichtstbebouwde buitendijkse gebieden van Nederland. Het is ook van belang dat, ondanks de gevolgen van klimaatverandering, de regio een goed woon- en vestigingsklimaat houdt.
“De afgelopen jaren hebben we vooral kennis opgedaan over klimaatverandering en buitendijkse overstromingsrisico’s”, vertelt Corjan Gebraad, strategisch adviseur bij de gemeente Rotterdam. “Rotterdam, Dordrecht en het Havenbedrijf Rotterdam werken inmiddels tien jaar aan de veiligheid van buitendijkse gebieden. Overheden, bedrijven en bewoners zijn zich meer bewust geworden van het overstromingsrisico en van de urgentie om deze gebieden aan te passen aan klimaatverandering. De onderzoeken en ervaringen van de afgelopen 10 jaar hebben goede lessen opgeleverd.”
Dankzij het Deltaprogramma heeft de waterveiligheid in buitendijkse gebieden structureel aandacht gekregen. Sinds de start in 2010 hebben overheden, bedrijven en kennisinstituten onderzoek gedaan en projecten uitgevoerd. Iedere partij heeft zijn eigen specifieke invalshoeken ingebracht. Juist die verscheidenheid heeft nieuwe inzichten en oplossingen gebracht. Ook is bij burgers en bedrijven de bewustwording vergroot over het toenemende risico van overstroming.
De nieuwe kennis over de waterveiligheid in de buitendijkse gebieden van onze regio is en wordt vertaald in nieuw beleid en ook in praktische hulpmiddelen, bijvoorbeeld een handreiking voor het opstellen van een adaptatiestrategie.
De ervaring van betrokken partijen is nu gebundeld in een publicatie waarin we de belangrijkste resultaten presenteren. Van strategieontwikkeling tot operationele maatregelen bij verwacht hoogwater. Het zijn bouwstenen voor veilig wonen en werken in het buitendijkse gebied van onze regio. Tegelijk is het nog steeds work in progress.
Samen verantwoordelijk voor een waterveilig buitendijks gebied
Wie voor veilige dijken en dammen zorgt, is in Nederland duidelijk geregeld in de wet. In de meeste gevallen is dat het waterschap of Rijkswaterstaat. Wie aan de lat staat voor de waterveiligheid in buitendijkse gebieden, is minder eenduidig. Bedrijven en bewoners zijn hier zelf verantwoordelijk om de schade aan hun eigendommen te beperken of voorkomen. Ook overheden hebben bepaalde verantwoordelijkheden. Samenwerken is het devies.
Inspiratie om aan de slag te gaan
De publicatie helpt gemeenten, bedrijven en bewoners die aan de waterveiligheid in buitendijkse gebieden willen werken. Voor de kennisontwikkeling zijn de belangrijkste resultaten van drie onderzoeken in drie gebieden in de publicatie opgenomen: De Staart in Dordrecht, De Esch en Kop van Feijenoord in Rotterdam. De voorbeelden geven inzicht in mogelijke bouwstenen voor adaptatiestrategieën. Ook zijn er de afgelopen jaren verschillende tools ontwikkeld - zoals de handreiking Denken buiten kade(r)s - die behulpzaam kunnen zijn in het proces om met alle betrokken partijen tot gezamenlijke keuzes te komen.
Vervolgstappen
De regio Rijnmond-Drechtsteden werkt de komende jaren verder aan duurzaam veilige buitendijkse gebieden. De aanpassing van bestaand stedelijk gebied gebeurt zoveel mogelijk gelijktijdig met andere grote ingrepen in het gebied en kost tijd. Andere maatregelen op de agenda vragen meer snelheid, zoals regelgeving voor nieuwbouw.
