Benutten van afstromend zoet water van natuurgebied de Brabantse Wal

Hoe kunnen we dit belangrijke zoet water nuttig inzetten? Waterschappen Brabantse Delta en Scheldestromen, provincies Zeeland en Noord-Brabant en Evides Waterbedrijf zien volop kansen. Het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) adviseerde om het project op te nemen in het Deltaprogramma. Inmiddels is het gebruiken van afstromend water van de Brabantse Wal opgenomen als maatregel in het Deltaplan Zoet Water (2022-2027). Hiermee kan het rekenen op een Rijksbijdrage uit het Deltafonds. Hier ging een verkenning aan vooraf en het komende jaar staat in het teken van verder vervolgonderzoek. 

'Zeeland is afhankelijk van water dat uit de lucht komt vallen'

Kees Jan de Vet, dijkgraaf bij waterschap Brabantse Delta: ‘De deltacommissaris en het BPZ willen alles op alles zetten om beschikbaar, kwalitatief goed water te benutten, in plaats van het naar zee af te voeren. Ze ondersteunen daarom onze ambitie met het Walwater.’ Anita Pijpelink, gedeputeerde provincie Zeeland: ‘Zeeland is voor zoet water vooral afhankelijk van het water dat uit de lucht komt vallen. Daarom willen we geen druppel verspillen van het water dat vanaf Brabants grondgebied Zeeland instroomt. Om die reden ben ik blij dat we nu werken aan de benutting van het water uit de Brabantse Wal.’

Kansrijke ideeën

De verkenning bestond uit een analyse van het watersysteem en gesprekken met mogelijke watergebruikers in de regio, zoals agrariërs, drinkwaterbedrijven, terreinbeheerders, bedrijven en gemeenten. Hieruit kwamen verschillende kansrijke ideeën voor het benutten van het afstromende water.

Natuurontwikkeling

Bij het benutten van het afstromend zoet water is de randvoorwaarde dat het water in de eerste plaats zoveel mogelijk wordt vastgehouden in het grondwatersysteem zelf, om natuurdoelen op de Brabantse Wal en in de kwelzones aan de voet van de Wal te realiseren. Het afstromende water kan vervolgens worden afgeleid richting het Markiezaatsmeer bij Bergen op Zoom. De maatregelen dragen daarmee bij aan de Natura2000-doelen voor het Markiezaatsmeer.

Landbouwwater

Het idee voor de landbouw is dat het water in eerste plaats beschikbaar komt voor de toenemende watervraag in het gebied zelf. Daarnaast gaan de partners onderzoeken of het Walwater als voeding kan dienen voor de bestaande landbouwwaterleiding in Zuid-Beveland. Evides Waterbedrijf voedt die nu nog met water uit de waterbekkens in de Biesbosch. Daarbij kunnen ze ook bekijken of door over te stappen op een andere bron meer water aan de landbouw geleverd kan worden. Dit wordt gecombineerd met het project “Optimalisatie Zoetwateraanvoer Landbouwwaterleiding”, dat onderzoekt of het mogelijk is om door de aanleg van bassins de buffercapaciteit bij agrarische bedrijven te vergroten.

Waterkwaliteit en optimalisatie waterbeheer

Bij Kaderrichtlijn Water-waterlichamen aan de voet van de Brabantse Wal, zoals de Agger en Bath-Oost, is het idee om meer water en water van betere kwaliteit door het gebied te laten stromen. Enkele aanpassingen in het watersysteem kunnen hiervoor zorgen en dragen zo bij aan de ecologische doelen van de KRW. Denk aan de aanleg van stuwen of het creëren van andere afvoerroutes die moeten zorgen voor een geoptimaliseerd waterbeheer. Luc Mangnus, bestuurder bij waterschap Scheldestromen: ‘Door onder andere klimaatverandering wordt de uitdaging om ecologische doelen te halen naar verwachting alleen maar groter. Dit project kijkt naar vraag en aanbod van water en de dynamiek in een groter gebied. Hierdoor is het mogelijk om belangrijke factoren als peilhandhaving en waterkwaliteit ook mee te laten wegen voor een evenwichtige en toekomstbestendige oplossing.’

Drinkwatervoorziening

Het meest bovenstroomse deel van het afstromende water uit de Brabantse Wal kan mogelijk dienen als aanvullende bron voor de bereiding van drinkwater door Evides. Om te bepalen of dit water hiervoor geschikt is, gaan de partners de waterkwantiteit, waterkwaliteit en seizoensdynamiek van het wateraanbod onderzoeken in relatie tot een robuuste drinkwatervoorziening. Annette Ottolini, algemeen directeur Evides: ‘Samen leveren we inspanning om het afstromend water van de Wal een goede bestemming te geven en zo bij te dragen aan een robuuste zoetwatervoorziening voor de regio.’

Als vervolg vinden in 2022 onderzoeken plaats om de haalbaarheid van per kansrijk project te bepalen. Als alle onderzoeken klaar zijn, leggen de betrokken partners de resultaten naast elkaar om tot een Voorkeurspakket voor de planperiode 2022-2027 te komen. Hierbij bepalen ze samen de criteria voor dat pakket. Belangrijke aspecten zijn bijvoorbeeld financieringsmogelijkheden en meekoppelkansen. Hierna worden projectplannen gemaakt en de financiële bijdragen van de regionale partijen bepaald. In 2023 begint de uitvoeringsfase.