Foto Decoratieve foto van wateroverlast. Bron: Tineke Dijkstra
De ramp in Zuid-Limburg van juli 2021 heeft laten zien hoe moeilijk voorstelbaar de effecten van klimaatverandering zijn. Door de klimaatverandering nemen de weersextremen toe en kan wateroverlast en hoogwater vaker voorkomen, overal in Nederland. Overheden, burgers en bedrijven moeten samen aan de slag om Nederland beter voor te bereiden op gebeurtenissen van deze omvang, om overlast te beperken, schade te verminderen en ontwrichting te voorkomen. De beleidstafel Wateroverlast en hoogwater adviseert overheden hoe beter voorbereid te zijn, zodat we de gevolgen beperkt kunnen houden.
Extreme neerslag wordt in de toekomst extremer en vaker zal optreden, zo blijkt uit het klimaatsignaal’21 van het KNMI. ‘Limburg’ leert ons dat we ons niet alleen moeten voorbereiden op de ‘normsituaties’, maar ook op situaties met mogelijke extremen. Naar aanleiding van de ramp in Limburg heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater ingericht. Het doel van de beleidstafel is om te leren van de opgetreden situatie in Limburg en om in heel Nederland, nu en in de toekomst, beter gesteld te staan voor de gevolgen van een periode van extreme neerslag. De beleidstafel heeft haar eerste advies opgeleverd en voert nu verdere analyses Dit najaar volgt het eindadvies.
Klimaatbewustzijn en erkennen van risico’s
De beleidstafel constateert dat beter voorbereid zijn op extreme neerslag begint bij het bewust zijn van de risico’s. Niet alleen klimaatverandering, maar ook ons landgebruik en de ruimtelijke inrichting beïnvloedt de kans op overstromingen.
Meer informatie
Uit de analyse van de beleidstafel blijkt dat de afgelopen 10 jaar meerdere piekbuien vielen in de zomer die tot wateroverlast leidden. Wanneer de extreme neerslag van juli 2021 in andere delen van het land zou vallen, zijn de gevolgen groot. In beekdalen leidt het snel tot regionale overstromingen. In polders zijn de gemalen dagen tot weken bezig om de wateroverlast weg te pompen. Zie ook het Deltares rapport over ‘de waterbom’. De keuzes die we maken in de ruimtelijke inrichting van steden, dorpen en landerijen zijn belangrijk om gesteld te staan tegen wateroverlast en hoogwater. Zoals de keuze waar woningen te bouwen, de keuze voor versteende of groene buurten en, de keuze voor infiltrerende (landbouw) bodems.
Integrale benadering voor de inrichting van ons land
Een adequate crisisbeheersing is van groot belang, maar het begint bij een goed functionerend watersysteem én vooral een klimaatrobuust ingerichte leefomgeving. We moeten water en bodem meer centraal stellen in de inrichting van Nederland om beter om te gaan met klimaatextremen. De beleidstafel vindt het daarbij belangrijk dat de aanpak van wateroverlast en hoogwater ook bijdraagt aan de oplossing van andere grote opgaven in landelijk en stedelijk gebied, zoals droogte, hitte, biodiversiteit en stikstof.
De belangrijkste aanbevelingen uit het eerste advies van de beleidstafel wateroverlast en hoogwater zijn:
- Vergroot het klimaatbewustzijn van burgers, bedrijven en overheden door goede, transparante en eenduidige informatievoorziening te verzorgen door overheden;
- Verbeter de kwaliteit van monitoring en voorspelling van neerslag en rivierafvoeren;
- Houd bij beheer en onderhoud meer rekening met de kans op voorkomen van hoogwaterperiodes in de zomer;
- Werk door aan een robuust hoofdwatersysteem en regionale systemen;
- Houd bij de ruimtelijke inrichting van Nederland beter rekening met het voorkomen en de gevolgen van extreme neerslagsituaties;
- Benut bestaande en toekomstige internationale samenwerking voor het verbeteren van de klimaatrobuustheid van de stroomgebieden van de Maas en de Rijn.
Het volledige eerste advies is hier te lezen.
