De dag voor het Nationaal Deltacongres organiseren de waterpartners in Limburg een ‘day before’. Provincie Limburg, Waterschap Limburg, Waterschapsbedrijf Limburg, Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) en Rijkswaterstaat nodigen de deelnemers uit voor vijf excursies waarin innovatie, klimaatadaptatie en (hoog)waterveiligheid centraal staan. We lichten er twee uit.
Naast deze excursies is er ook een boottocht om Maastricht vanaf de Maas te laten zien, een bezoek aan circulaire gebiedsontwikkeling in Kerkrade en een bezoek aan de getroffen plaatsen Valkenburg en Meerssen om de impact van het veranderende klimaat te zien.
Beek terug in Sittard
Een groep van zo’n twintig deelnemers bezoekt het centrum van Sittard, waar de Geleenbeek stroomt. In het project Zitterd Climateproof werken de gemeente Sittard-Geleen en het Waterschap Limburg aan een klimaatbestendigere en natuurlijkere omgeving. De beek lag in een bak met harde oevers en was deels overkluisd. Door het project komt de beek terug in het straatbeeld, gaat meer meanderen, wordt breder, en krijgt natuurlijkere oevers en een vispassage. In omliggende wijken worden de hemelwaterafvoeren afgekoppeld en er komen waterbergingen en voorzieningen om water vast te houden. Zo gaat een rijksmonumentaal stadspark functioneren als waterbuffer.
Project Grensmaas
Het grootste rivierproject in uitvoering in Nederland is het project Grensmaas. De werkzaamheden strekken zich uit over zo’n 43 kilometer. Een groep van 25 mensen gaat op excursie om de werkzaamheden te bekijken. In totaal worden er 16 dijktrajecten onder handen genomen om ze toekomstbestendig te maken. Ze worden versterkt of verlegd en tegelijkertijd wordt de gebiedskwaliteit versterkt. Het project is inmiddels omarmd door omwonenden; communicatie speelt daarin een cruciale rol. Vorig jaar won het Project Grensmaas het Zonnetje, onder meer vanwege het betrekken van burgers.
Grietje: Traditiegetrouw zijn er natuurlijk de dag voor het Deltacongres verschillende excursies waarop je mee kunt gaan. En wij gaan vandaag kijken bij deze excursie naar het project Grensmaas. Een bijzonder project, want zij wonnen vorig jaar Het Zonnetje. Straks gaanw e kijken bij de grindwinning en nu staan we al op de hoogwaterbrug. Deze brug erbindt twee dorpen met elkaar en loopt over een hoogwatergeul.Dei hoogwatergeul is eigenlijk een zijtak van de Maas. Op het moment dat er hoog water komt, kan het hier mooi wegstromen. De uiterwaarden zijn verlaagd en daardoor ontstaat er een uniek natuurgebied. Ik kan hier heel lang over praten. Maar we gaan gewoon kijken wat de experts hierover te zeggen hebben.
François Verhoeven: We werken hier aan het Grensmaas project. Dat is het grootste rivierverruimingsproject in uitvoering op dit moment. Het strekt zich uit tussen Maastricht en Roosteren over een afstand van 40 kilometer. We werken hier aan drie doelstellingen. Dat is hoogwaterveiligheid, natuurontwikkeling en grindwinning. We staan hier in onze werkhaven in Trierveld. Dat is op dit moment onze werklocatie, waar al ons zand en grind verwerkt wordt.
Lia Roefs: De rol van de provincie Limburg is eigenlijk best veelzijdig. Meerdere dingen. We zijn mede-initiatiefnemer. We hebben het contract mee ondertekend. Het contract tussen alle overheden en het consortium dat hier dus bezig is. We spelen ook een rol als het gaat om de ruimtelijke ontwikkeling. En het helpt natuurlijk voor een veilig Limburg.
François Verhoeven: Tijdens de laatste overstroming in juli heeft het project z’n waarde bewezen. Voorheen in ’93 en ’95 zijn de meeste dorpen langs de Grensmaas overgelopen. Er heeft bij heel veel woningen een meter water binnen gestaan. Er zijn 30.000 mensen geëvacueerd. En in juli: er is geen overstroming geweest. Het is wel kantje boord geweest. Hier in deze locatie stond het tot een aantal centimeter tot aan de dijk. Maar het project heeft zijn nut bewezen.
Lia Roefs: Dit helpt om ervoor te zorgen dat als er hoog water is, er geen bedreiging is voor de bewoonde gebieden.
François Verhoeven: We hebben van meet af aan de bevolking heel nauw betrokken bij het project. We hebben klankbordgroepen ingericht. We luisteren naar de mensen. We nemen de mensen heel serieus. We laten de mensen ook meedenken over de eindinrichting van de gebieden. En zoals het een goed project betaamt heb je regelmatig overleg met je omgeving en ga je met respect met elkaar om. Dat is wel een succesverhaal geweest in het project. We zijn echt van verguizing naar omarming van het project gegaan. In het begin van het project was iedereen echt faliekant tegen. Men was bevreesd voor alle overlast. Maar op dit moment zijn eigenlijk alle mensen in dit gebied waar we mee hebben samengewerkt onze ambassadeurs. Iedereen is hartstikke positief over het project.
De integrale aanpak levert pareltjes aan de Maas op, zo vertellen Eelco Hogendam van de provincie Limburg en Marita Kals van Waterschap Limburg aan de aanwezigen. Op termijn ontstaat er 1100 hectare natuur en is er sprake van 100 hectare rivierverruiming. Maar, zo houden de excursieleiders de bezoekers voor, het is ook belangrijk om het buitenland te betrekken bij de oplossingen. “Het water komt immers vanuit het buitenland Limburg binnen.”
