Foto Sfeerfoto van Zuidwestelijke Delta. Bron: Marcel Kentin
‘De Zuidwestelijke Delta wordt de eerste delta ter wereld die is voorbereid op klimaatverandering.’ Deze ambitie van het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta vormt onder andere de rode draad van de voorkeursstrategie binnen het Deltaprogramma 2022. Aan deze ambitie wordt gewerkt via het vervolgtraject van de Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050 en het opstellen van een Integrale Kennis- en innovatieagenda. De focus ligt vooral bij een intensievere samenwerking in het gebied.
De hernieuwde ambitie was het overkoepelende thema van twee online bijeenkomsten met 350 actieve deelnemers, waaronder onderzoekers, beleidsmakers, ondernemers en regionale bestuurders. Tijdens de eerste bijeenkomst op 20 mei stonden de Integrale Kennisagenda Zuidwestelijke Delta en het Kennisprogramma Zeespiegelstijging - onderdelen van het Deltaprogramma - centraal. De jaarlijkse werkconferentie Zuidwestelijke Delta op 30 juni gebruikte de Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050 als inhoudelijke rode draad. Zo werden de vijf handelsperspectieven besproken (zie kader) tijdens het plenaire programma en de workshops. De inzichten en resultaten uit de conferentie vormen input voor het werkprogramma voor het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta om de handelsperspectieven verder uit te werken.
Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050
De Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050 uit november 2020 verbindt wateropgaven met klimaatadaptatie, energietransitie, kringlooplandbouw en circulaire economie. En inspireert om verder te bouwen aan een klimaatrobuuste, waterveilige, veerkrachtige en vitale Delta via vijf handelingsperspectieven:
- Sterke en aantrekkelijke kust
- Dynamische dijkzones
- Vitaal polder- en krekenlandschap
- Rijke platen, slikken en schorren
- Gezonde en verbonden zeearmen
Bekijk hier een animatie over de Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050
Versnellen op een slimme manier
‘De regio klimaatrobuust maken is een van de grootste uitdagingen’, stelt Kees Jan de Vet, dijkgraaf van waterschap Brabantse Delta en vertegenwoordiger van het Gebiedsoverleg tijdens de werkconferentie. ‘We kunnen ons niet meer veroorloven om achterover te leunen, maar moeten de opgave met urgentie oppakken en juist op een slimme manier versnellen. Dit kan onder andere via concrete projecten zoals bij het Brabantse Wal-water. Daar stroomt jaarlijks 30 tot 40 miljoen kubieke meter zoetwater van uitstekende kwaliteit ongebruikt weg naar de Westerschelde. Die hoeveelheid staat gelijk aan de jaarlijkse drinkwaterbehoefte van ruim 700.000 personen. Willen we in 2050 weerbaar zijn tegen zoetwatertekort, dan moeten we het met z’n allen nu werk maken om deze zoetwaterstroom nuttig te gaan gebruiken.’
Bestuurlijk lef en duidelijke procesafspraken
Tijdens de workshops over de Integrale Kennisagenda bleek het in de praktijk vooral lastig om de relatie te leggen tussen ontwikkelingen op korte termijn (2030) en opgaven voor de middellange (2050) en lange termijn (2100). Aanwezigen pleitten er daarom voor om de huidige en toekomstige opgaven meer te visualiseren om samenwerkingen zo meer te ondersteunen. Op de werkconferentie bespraken aanwezigen tijdens de workshop over het handelingsperspectief Dynamische dijkzones de mogelijkheden om (controversiële) pilots mogelijk te maken. Dit vergt een open dialoog, bestuurlijk lef en duidelijke procesafspraken om de klimaatproblematiek aan te pakken, zo stelde Philipp Keller, bestuurder van het waterschap Scheldestromen.
Intensivering samenwerking
Samenwerking tussen de regiopartners is volgens De Vet cruciaal om concreet invulling te geven aan de ambitie binnen de Zuidwestelijke Delta. ‘Op de werkconferentie kwam alles samen: zoetwaterbeschikbaarheid, waterveiligheid, maar ook de belangen van natuur en landbouw en daarmee de ruimtelijke inrichting van de gehele delta. Het is echt een grote kans om ons ook internationaal neer te zetten als de delta die grondig voorsorteert op de nieuwe tijd.’
Deltacommissaris Peter Glas, ook aanwezig tijdens de werkconferentie, sluit zich aan bij de noodzaak om samen te werken en de opgave op regionaal niveau integraal te benaderen. Daarnaast ondersteunt hij de ambitie van de regionale partijen om de Zuidwestelijke Delta te zien als proeftuin voor een innovatieve aanpak van complexe deltavraagstukken. ‘Om als Zuidwestelijke Delta in 2050 weerbaar te zijn voor klimaatverandering is actieve betrokkenheid van de landbouw en andere ondernemers nodig, zodat elke schop in de grond klimaatbestendig en waterrobuust wordt uitgevoerd. De deelnemers van de werkconferentie onderstreepten wat nodig is voor het vervolg. Glas: ‘Kennisontwikkeling en pilots zijn nodig om op dit gebied te experimenteren en vervolgens de discussie aan te gaan over vervolgstappen, want uiteindelijk is werken met de natuur de beste basis voor klimaatadaptatie. We voelen een breed commitment om samen praktische stappen te zetten. Dus: aan de slag!’
Integrale Kennis- en innovatieagenda Zuidwestelijke Delta
Binnenkort volgen meer bijeenkomsten om te werken aan het eerste concept van de Integrale Kennis- en innovatieagenda Zuidwestelijke Delta, inclusief een methode om beter samen te werken met partners. Op deze manier verbindt de Kennisagenda losse kennisagenda’s met elkaar, zodat elke partij met hun eigen kennisontwikkeling kan bijdragen aan het grotere geheel. Het doel is om de Kennisagenda in de komende jaren verder door te ontwikkelen en uit te breiden. De eerste versie is dit najaar klaar en de bedoeling is die te delen met de partners van de Zuidwestelijke Delta.
