‘We zijn veilig, maar we zijn kwetsbaar’

Vijf vragen aan Peter Glas

Het nieuwe DP is gepresenteerd. Kun je nu weer op adem komen?

'Prinsjesdag is ieder jaar weer een bijzondere traditie, waar alle betrokkenen zich inzetten om voor elkaar te krijgen. Voor ons is het hoe dan ook een mooi moment om even stil te staan bij al het harde werken door alle betrokkenen het afgelopen jaar. Het is echt geweldig hoe iedereen er weer de schouders onder heeft gezet. Ik wil alle mensen die een bijdrage hebben geleverd dan ook hartelijk danken. We hebben de strik om het Deltaprogramma gedaan en mogen trots zijn op het resultaat.  

De eerste reacties tijdens de Prinsjesdaglunch waren positief en ook bij de troonrede werd stilgestaan bij veranderingen in het klimaat. “Van de onderwerpen die zowel de grenzen van een kabinetsperiode als onze landsgrenzen overstijgen, is klimaatverandering zonder twijfel het meest dringend”, was een van de meest treffende citaten. Nu wachten we in spanning af wat het kabinet gaat doen met onze adviezen. En tot die tijd gaan we ook actief door met het benadrukken van het belang van die extra 800 miljoen euro voor het Deltafonds en de jaarlijkse 100 miljoen euro extra.'

In je aanbiedingsbrief bij het Deltaprogramma staan elk jaar adviezen aan het kabinet. Waarom heb je dit jaar juist voor déze vijf adviezen aan de minister gekozen?

‘Ik kijk goed om me heen en pik het hele jaar door allerlei signalen op. Daar volgen uiteindelijk mijn aanbevelingen uit die – bovenop het Deltaprogramma - duidelijk onderstreept richting de minister, en via haar naar de Tweede Kamer, gaan. Het is belangrijk voldoende middelen vrij te maken voor het Deltafonds, het fonds staat onder druk, er moet geld bij. De adviezen die ik gegeven heb, zijn de meest urgente kwesties die ik bij het komende kabinet hoog op de agenda wil zetten, omdat zij besluiten nemen die bepalend zijn voor de inrichting van Nederland voor de komende decennia en verder. Alles wat ontwikkeld gaat worden op gebied van bijvoorbeeld woningbouw moet wat ons betreft klimaatbestendig worden aangepakt. Vandaar ook de titel van dit Deltaprogramma: Iedere schop in de grond klimaatbestendig.’

In hoeverre heb je er invloed op of het kabinet de adviezen overneemt?

‘Tot nu toe is het Deltaprogramma elke keer unaniem omarmd door de Tweede Kamer. Kamerbreed is er het besef dat we in onze laag gelegen delta moeten investeren om hier veilig te kunnen blijven wonen en werken. Er zijn dus geen grote politieke discussies over nut en noodzaak van de bestedingen, maar elke partij zal natuurlijk wel eigen accenten plaatsen. En dat mag ook. Voorafgaand aan wetgevingsoverleg water in het najaar waarin de minister met de Kamer spreekt over het Deltaprogramma en het Deltafonds word ik uitgenodigd om het Deltaprogramma toe te lichten. Ook dit jaar verwacht ik bijzondere aandacht van de politiek, de urgentie dat we moeten doorpakken wordt breed gevoeld na de recente watersnood in Limburg en het nieuwste IPCC-rapport. Uiteraard kijkt de minister en de Kamer kritisch naar de plannen in het Deltaprogramma en de bijbehorende budgetten. Houdt dat nou pas? Moet het anders, moet het sneller, doen we het op de goede manier? Dat zijn allemaal reële vragen, waar wij binnen  het Deltaprogramma antwoorden op geven.’ 

Waar ligt een grote uitdaging voor het komende jaar?

‘We stellen een aantal zaken aan de orde die nodig zijn om de uitvoering van het Deltaprogramma te verbeteren. Het moet sneller en vanuit een integrale benadering. Dat is de grootste uitdaging gezien alle grote transities die er in Nederland op stapel staan. Denk aan de woningbouw, de landbouw, landschap en natuur en de energietransitie.  Wij zeggen thuis altijd: “Wij hebben ze niet aan een touwtje.” En ik heb als deltacommissaris zeker niet alle partijen die actief zijn in het ruimtelijke domein aan een touwtje. Dus het moet vanuit een intrinsieke overtuiging bij alle belanghebbenden komen. Het helpt natuurlijk wel dat het Deltaprogramma een gezamenlijk product is. We hebben dit als overheden, en in afstemming met maatschappelijke organisaties, immers met elkaar ontwikkeld en daar samen ‘ja’ op gezegd. Het schept de verplichting dat we er gezamenlijk de schouders onder zetten. Vooral in de regio. Daar moet het gebeuren, daar gaat de schop in de grond. Mijn advies is dan ook: bij elke schop in de grond, denk aan het water. Zorgt dat je het waterrobuust en klimaatbestendig doet. Als je het  slim doet, stuurt het water mee. En als je het niet slim doet, dan werkt het water tegen je en kan de maatschappelijke en economische schade heel aanzienlijk worden.’

Waar ben je trots op wat afgelopen jaar bereikt is?

‘Ik ben elk jaar weer trots op alle betrokkenen in onze deltacommunity en al het werk dat zij verzetten. Ik ben ook verheugd om te zien wat de eerste Impulsregeling voor zoetwaterbeschikbaarheid heeft opgebracht. De keuze van het ministerie en alle regio’s om op dit vlak een ‘verdubbelaar’ in te zetten is iets om trots op te zijn.. Bij iedere euro uit het Deltafonds legt de regio zelf een paar euro bij, waardoor er nu voor de komende jaren 800 miljoen euro beschikbaar is.  Fantastisch! Ik geloof echt in die coproductie en cofinanciering vanuit Rijk en regio. 
Binnen het nieuwe initiatief Integraal Rivier Management (IRM) prijs ik de manier van samen bouwen aan vertrouwen rondom bestuurlijke tafels. En het is mooi dat er brede steun is voor mijn advies om niet te tornen aan de normering van de primaire waterkeringen langs de Maas.
 
Tijdens al onze werkzaamheden voelen we: we zijn veilig, maar we zijn kwetsbaar. Voor zo’n paradoxaal en moeilijk concept moet je even goed zitten met elkaar om daarna door te pakken. Dat vergt samenwerking, het lef om uit te proberen, te accepteren dat niet alles in één keer goed gaat en daarvan te leren. Ik ben er trots op dat we dat als gehele community op meerdere vlakken steeds beter doen.’