De lessen van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum

‘Vanaf het prille begin van de gebiedsontwikkeling is het gebied centraal gezet en is connectie gemaakt met de mensen én met het rivierlandschap. Zo is men nog voor het een projectstatus had met de mensen in het gebied in gesprek gegaan’, vertelt Rijke. Wat kenmerkt het gebied en welke opgaven komen hieruit voort? Welke opgaven liggen er nog meer? Hoe denken de inwoners en wat is voor hen belangrijk? ‘De mensen van het projectbureau zijn letterlijk met een hoogtekaart onder de arm en op een open manier het gesprek aangegaan met bewoners en bedrijven. Dit heeft gezorgd voor connectie met het gebied, op inhoud én met de mensen.’

Kwaliteit leidend

Door landschappelijke kwaliteit centraal te zetten is het uitgangspunt ‘ontwerpen volgens het DNA van de rivier’ ontstaan. Rijke: ‘Dit heeft niet alleen de ruimtelijke kwaliteit van het gebied versterkt, maar creëerde ook een logica voor het project: water is bepalend, het landschap is leidend en economie en leefbaarheid profiteren.’ Deze afwegingstrits is consequent vasthouden, waardoor het makkelijker was keuzes te maken die bovendien beter uitlegbaar waren met vertrouwen tussen partijen en in het gebied als positieve spin-off, zo blijkt uit de evaluatie. Op basis hiervan bleken bijvoorbeeld windmolens niet in het integrale pakket te passen. ‘Dat klinkt eenvoudig ”consequent zijn”, maar zie het maar eens 15 jaar lang vol te houden. Hier is het gelukt en dat is een belangrijke succesfactor gebleken’, aldus Rijke.

Gelijkwaardigheid

Een andere succesfactor die uit de evaluatie naar voren komt is dat door de projectpartners de focus consequent gelegd is op samenhang en gelijkwaardigheid. Rijke: ‘De term meekoppelkansen was voor mensen die bij het project betrokken waren een gruwel, want dit suggereert dominantie van opgaven. Door steeds weer te gaan voor samenhang en verbondenheid ontstaat integraliteit vanzelf.’ Ook hadden de vijf partijen elkaar continu nodig om hun eigen doelsellingen te halen. Zo ontstond gelijkwaardigheid door afhankelijkheid.

Vertrouwen in de markt

‘In Ooijen-Wanssum heeft een hele mooie wisselwerking plaatsgevonden met de aanneemcombinatie Mooder Maas, vertelt Rijke. ‘De kiem voor deze succesvolle samenwerking is al gelegd in het aanbestedingstraject. In de aanloop naar de aanbesteding is de integrale benadering uitgebreid met de markt doorgenomen, waarbij ook de mensen uit de omgeving actief betrokken zijn. Hierdoor is van meet af aan actief gewerkt aan verbinding en wederzijds begrip.’ Bovendien hebben de projectpartners lef getoond door niet alles dicht te timmeren, maar ruimte te bieden aan de markt om met innovatieve ideeën te komen. Met resultaat, want dit heeft onder andere geleid tot vernieuwende dijkontwerpen waarvoor het project in 2019 beloond is met de Waterinnovatieprijs.

Bijzonder en leerzaam project

Rijke: ‘Het project Ooijen-Wanssum is binnen de afgesproken tijd en budget gerealiseerd. Dat is voor een project met deze omvang en impact een knappe prestatie. Naast de juiste mensen op de juiste plek die de juiste dingen doen, zijn de drie sleutelbegrippen voor mij toch wel connectie, samenhang en consequent handelen.’

De resultaten van het onderzoek van de HAN worden beschikbaar gesteld via de projectwebsite Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum.