Zicht op vitale en kwetsbare functies

Functies zoals ziekenhuizen, de hoofdinfrastructuur en energievoorziening zijn de ruggengraat van de samenleving. Uitval of beschadiging van belangrijke functies door overstroming, wateroverlast, droogte of hitte kan leiden tot ernstige gevolgen voor mens, milieu of economie op nationaal niveau. Daarnaast kunnen vitale en kwetsbare functies noodzakelijk zijn om een gebied te herstellen. In Rijnmond-Drechtsteden staan voorzieningen voor deze functies zowel binnen- als buitendijks en bij uitval door bijvoorbeeld overstromingen zijn de gevolgen voor een groot gebied merkbaar.

Belang van de regio bij V&K

Het is dus belangrijk dat de regio een beeld heeft van de kwetsbaarheid van vitale en kwetsbare functies (zie kader). Evert van der Meide is trekker van de verkenningsgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van gemeenten Rotterdam en Dordrecht, provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam, de vier veiligheidsregio’s in Zuid-Holland, de twee omgevingsdiensten, de waterschappen en het Rijk. ‘De verkenningsgroep, opgericht bij de herijking van de voorkeursstrategie van Rijnmond-Drechtsteden (2019), concludeerde al snel dat extra aandacht inderdaad nodig was. Vitaal en Kwetsbaar bleek namelijk nog vaak niet te worden meegenomen in stresstesten en impactanalyses op gemeentelijk niveau. Dit is ook verklaarbaar, omdat veel beheerders van V&K-functies op regionale of zelfs landelijke schaal opereren (denk aan TenneT). Een meer regionale aanpak is nodig, ook om te voorkomen dat elke gemeente afzonderlijk bij V&K-beheerder om gegevens moet vragen en met hen om tafel moet.'

Kwetsbaar Rotterdam

De situatie in de gemeente Rotterdam illustreert de noodzaak voor een centraal beeld. Hoewel er wel op kleinere schaal analyses zijn uitgevoerd voor V&K-functies in buitendijkse gebieden (zo zijn er voor de Rotterdamse havengebieden verschillende adaptatiestrategieën) en weginfrastructuur, is er voor de stad als geheel een versnipperd beeld. Ook is er bij beleidsmakers nog beperkte kennis over keteneffecten van uitval en de procedures die beheerders van vitale functies in zulke situaties volgen. Inzicht in de acceptatieniveaus voor uitval die beheerders hanteren en de richtlijnen of afspraken die er zijn over de snelheid van herstel is ook nodig om beleid te maken voor ruimtelijke inrichting van de stad.

Strategisch adviseur van de gemeente Rotterdam, Corjan Gebraad: ’Gezien het belang hiervan voor de stad is hierin meer inzicht nodig, zeker nu klimaatverandering de kans op uitval vergroot. Hiermee kan de gemeente ook bepalen welke rol zij wil en kan nemen in het voorkomen van ontwrichtende situaties in de stad. Er is vertrouwen in een goede crisisbeheersing, maar misschien zijn ook preventieve maatregelen mogelijk in de stedelijke inrichting. Nationale en regionale samenwerking zijn echt nodig om het plaatje compleet te krijgen en inefficiënte inzet van middelen te voorkomen.’

Vervolgstappen

De volgende stap is dat de verkenningsgroep de kwetsbaarheid verder in beeld krijgt door samenwerking met de dertien (nog te vormen) kernteams, voor elke vitale functie één. Van der Meide: ‘De verkenningsgroep heeft de ambitie om op regionaal niveau aanspreekpunt te zijn. Ook willen we lokale partijen in de regio informeren, kennisuitwisseling in de regio en tussen de regio en landelijk niveau op gang brengen en vanuit de regio een belangenbehartigende rol spelen richting de landelijke DPRD-werkgroep V&K, ministeries en kernteams per vitale functie. Hiervoor willen we ons de komende tijd gaan inzetten.’ Daarnaast brengt de verkenningsgroep de komende jaren versnelling aan in de risicodialogen met publieke en private partijen over de vitale en kwetsbare functie.