Foto Groene daken in Terneuzen.
Het klimaat verandert; de weersextremen worden groter. Hevige stortbuien en lange perioden van hitte wisselen elkaar steeds vaker af. Ook In Zeeland gingen overheden en organisaties met elkaar in gesprek over hoe de provincie in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig wordt. In Zeeland gingen overheden en organisaties hierover in gesprek. Het resultaat wordt vastgelegd in de Klimaatadaptatiestrategie Zeeland (KasZ). Het concept ligt nu ter consultatie bij alle Zeeuwse overheden.
Gedeputeerde Anita Pijpelink is voorzitter van het samenwerkingsverband klimaatadaptatie. Ze is blij dat er een notitie ligt waar alle overheden zich over uit mogen spreken: 'Met de KasZ maken we regionaal afspraken over hoe wij het veranderende klimaat het hoofd willen bieden.'
KaSZ in het Deltaprogramma
- De KaSZ geeft invulling aan de ambities van het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie. In Zeeland wordt ruimtelijke adaptatie in nauwe samenhang met zoetwaterbeschikbaarheid en meerlaagsveiligheid opgepakt.
- Daarnaast is er een Zeeuws Deltaplan Zoetwater in de maak om de belangrijke opgaven zoals het samenbrengen van het neerslagtekort en neerslagoverschot, omgaan met droogte en de bijbehorende ruimtevraag uit te voeren. Dit Deltaplan dient als input voor de uitvoering van de KaSZ.
Breedgedragen strategie
Rijkswaterstaat, waterschap Scheldestromen, provincie Zeeland en de dertien Zeeuwse gemeenten werkten nauw samen om risico’s en mogelijke oplossingen in kaart te brengen. Regionale en lokale stresstesten waren een belangrijke informatiebron, maar ook vertegenwoordigers van Zeeuwse kernsectoren leverden input. Pijpelink: 'Een thema als droogte treft onder andere natuurgebieden en agrariërs. En hoewel het risico op overstromingen zeer klein is, moeten we er wel rekening mee houden. Daarom betrokken we heel veel mensen bij deze strategie. Dat resulteerde in een groslijst van zaken die we verder hebben uitgewerkt in de KasZ. Alleen met elkaar kunnen we ervoor zorgen dat we in onze provincie goed zijn voorbereid op een toekomst met heftige regenval, droogte, hittegolven en een stijgende zeespiegel.'
Verankeren in de Zeeuwse samenleving
Gemeenten, waterschap en provincie werken al langer aan maatregelen om klimaateffecten te beperken. Voorbeelden daarvan zijn het Hoogwaterbeschermingsprogramma, de aanpak van wateroverlast in bebouwd gebied en de Zeeuwse aanpak voor voldoende zoet water. De KasZ wil deze lopende processen sterker verankeren in de Zeeuwse samenleving, verbinding maken met de Zeeuwse thema’s en hier een extra impuls aan geven. De Middelburgse wethouder Chris Dekker is daar blij mee. 'We merken nu al dat het klimaat verandert. Bij piekbuien staan de straten soms blank of stroomt het water bij huizen naar binnen. Op een aantal plaatsen leggen we daarom waterreservoirs aan, waar regenwater opgevangen wordt. Dat is tegelijkertijd een buffer voor periodes van langdurige droogte. In het hart van de stad is op die manier een heel mooi park ontstaan.'
Naast wateroverlast is droogte een van de thema’s waar de Klimaatadaptatiestrategie Zeeland aandacht aan schenkt. Zeeland is kwetsbaar voor droogte, omdat vrijwel alle grote wateren zout zijn. Volgens wethouder Peter Hoek van de gemeente Tholen hebben agrariërs, fruittelers en natuurgebieden al jaren achtereen te kampen met de gevolgen daarvan. 'Boeren moesten ’s zomers veel meer beregenen om hun gewassen te laten groeien. Geen ideale situatie. Daarom willen we er samen voor zorgen dat het landelijk gebied en de agrarische sector goed zijn ingericht om extreme weersituaties op te vangen. Een goede bodemstructuur en een robuust watersysteem zijn daarbij van groot belang. Ook zullen we moeten investeren in manieren om water te bufferen voor droge periodes en moeten we nadenken over nieuwe of aangepaste teelten.'
Kleine aanpassingen, groot verschil
De consultatie van Zeeuwse besturen loopt tot en met 31 maart 2021. Het is de bedoeling dat de definitieve strategie medio 2021 wordt vastgesteld. In een uitvoeringsagenda staat welke acties de Zeeuwen de komende jaren op gaan oppakken. De maatregelen borduren voort op de bestaande lokale initiatieven, maar er worden ook nieuwe ideeën uitgewerkt. Op die manier functioneert de KasZ als een stevig fundament onder de Zeeuwse samenwerking. Samenwerking die verder gaat dan alleen de Zeeuwse overheden. Ook bedrijven, organisaties en inwoners kunnen een bijdrage leveren aan een klimaatbestendig Zeeland. Zo werden in 2020 via een kortingsregeling in Zeeuws-Vlaanderen 1500 regentonnen verkocht, plantten 100 Zeeuwen het vetkruid sedum op hun dak voor natuurlijke isolatie en ontvingen 25 scholen subsidie voor groenere schoolpleinen. Ook bedrijven kunnen zich onderscheiden met een duurzame omgeving. Gedeputeerde Anita Pijpelink wil onder meer recreatieondernemers inspireren om hier werk van te maken: 'Klimaatmaatregelen hoeven niet altijd veel te kosten, maar hebben op veel fronten meerwaarde. Denk bijvoorbeeld aan vakantiewoningen met een groen dak of een extra boom voor schaduw. Of de aanleg van extra watertaps om hittestress te voorkomen. Kleine aanpassingen maken een groot verschil.'
Living Lab Schouwen-Duiveland werkt aan innovatieve zoetwateroplossingen
Een lopend initiatief dat past binnen de Klimaatadaptatiestrategie Zeeland is het Living Lab Schouwen-Duiveland. Hierin werken overheden, onderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten, landbouworganisaties en agrarische ondernemers samen aan innovatieve oplossingen voor de zoet waterbeschikbaarheid en klimaatvraagstukken. Een project is de Broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland. De Broedplaats ontwikkelt ideeën om zoetwater zo lang mogelijk vast te houden, te bergen en nuttig toe te passen. Benieuwd naar de resultaten tot nu toe en welke bestuurlijke consequenties hiermee samenhangen? In de volgende editie van Deltanieuws vertellen we meer over de resultaten of kijk alvast op de website van het Living Lab Schouwen-Duiveland.
