Op diverse plekken in het land wordt volop gewerkt om in 2050 weerbaar te zijn tegen zoetwatertekorten. In 2023 moeten de laatste werkzaamheden van de eerste fase van het Deltaplan Zoetwater zijn afgerond. Deltanieuws neemt een kijkje bij twee van deze projecten: de Roode Vaart in Zevenbergen en landgoed Smalenbroek op de zuidflank van de stuwwal Oldenzaal-Enschede.
Roode Vaart
Sinds december 2020 stroomt er na 50 jaar weer water door het centrum van Zevenbergen. In de afgelopen twee jaar verbond de gemeente Moerdijk de Roode Vaart Noord en Zuid met elkaar door het realiseren van een open watergedeelte (de haven) en een ruim driehonderd meter lange duiker. Het project bestaat uit twee delen: het heropenen van de haven in Zevenbergen en de bouw van een zoetwaterinlaat aan het Hollandsch Diep.
Het openen van de haven eind 2020 was een belangrijke mijlpaal. Via openingen in de deuren van de bestaande sluis Roode Vaart kan water worden ingelaten voor de West-Brabantse polders. Het project is echter nog niet af. In tijden van watertekort moeten we veel meer water uit de grote rivieren naar West-Brabant kunnen sturen. Hiervoor bouwt waterschap Brabantse Delta naast sluis Roode Vaart in Moerdijk een zoetwaterinlaat. Het werk aan de inlaatvoorzienig is naar verwachting in 2022 klaar.
Via dit inlaatkanaal kan straks meer dan 3,5 duizend liter per seconde uit het Hollandsch Diep naar de Roode Vaart Noord (onder vrij verval) worden ingelaten en worden gebruikt voor natuur, landbouw en recreatie in West-Brabant. Daarmee kan in droge jaren als 2018 in de piekwatervraag van de polders worden voorzien. Bij lage waterstanden op het Hollandsch Diep wordt een gemaal ingezet om het water dan op te pompen.
Volgens loco-dijkgraaf Niels Mureau van waterschap Brabantse Delta zijn regionale partijen een mooie samenwerking aangegaan op het grensvlak van water en stedelijke ontwikkeling. 'We kiezen vol overtuiging voor een zoetwatervoorziening, die ook op de langere termijn de zoetwaterbeschikbaarheid in de Zuidwestelijke Delta op orde kan houden. We spelen in op klimaatverandering en leveren een belangrijke bijdrage aan een robuust watersysteem.'
Landgoed Smalenbroek
Ook bij landgoed Smalenbroek wordt volop gewerkt aan voldoende zoetwater. De bodems rond het landgoed zijn na ruim honderd jaar waterafvoer en uitspoeling van mineralen uitgedroogd. De recente droge zomers van hebben dit proces versneld. Met kleinschalige maatregelen moet er meer en langer water worden vastgehouden. Het project bij landgoed Smalenbroek is onderdeel van het programma Zoetwatervoorziening Oost-Nederland (ZON). Hierin werken natuurorganisaties aan kleinschalige maatregelen om meer en langer water vast te houden. De hoger gelegen delen van Twente zijn afhankelijk van neerslag om het grondwater op peil te houden en het huidige watersysteem is te veel gericht op waterafvoer. ZON wordt uitgevoerd met cofinanciering uit het Deltafonds.
Stuwtje op landgoed Smalenbroek. De nieuwe stuw zorgt ervoor dat water wordt vastgehouden.Slenk op landgoed Smalenbroek. De slenk zorgt ervoor dat water langer wordt vastgehouden en kan infiltreren naar het grondwater.
Ingrepen werken
Inmiddels zijn op landgoed Smalenbroek de eerste werkzaamheden afgerond. Zo zijn er enkele rabatsystemen gedempt, is er 2,5 kilometer aan greppels en sloten gedempt en verondiept, waardoor de grondwaterstand wordt verhoogd. Daarnaast zijn kleine stuwen hersteld en enkele duikers aangepast. Inmiddels is ook duidelijk dat de genomen maatregelen werken. Zo stromen na regen de rabatten in enkele bosvakken vol water, zodat het langzaam in de bodem kan trekken en houden de aangelegde stuwen het water op de gewenste locaties vast.
Werk aan de Bruninksbeek
In 2021 wordt de Bruninksbeek aangepakt. Door het verhogen van de beekbodem wordt de drainerende werking verminderd, zal er meer water in het systeem vastgehouden worden en minder water afgevoerd worden. Met het verhogen van de beekbodem is rekening gehouden met de belangen van bebouwing en landbouwgrond. Denk hierbij aan voldoende drooglegging voor huizen en reguliere landbouwpraktijk.
