Foto Headerfoto: © Rijkswaterstaat
Stel, een deel van Nederland overstroomt. Communicatie en begaanbare wegen zijn op dat moment van cruciaal belang. Het Deltaprogramma werkt al jaren aan maatregelen die voorkomen dat vitale en kwetsbare functies, zoals telecomnetwerken en rijkswegen, uitvallen bij een overstroming. Maar de effecten van aanhoudende hitte en droogte zijn vooralsnog onbekend.
Het Deltaprogramma vraagt daarom extra onderzoek naar kwetsbaarheden uit te voeren, zodat vitale functies ook bestand zijn tegen de bredere gevolgen van klimaatverandering. De deltacommissaris roept in zijn advies bij Deltaprogramma 2021 op om het werk aan het klimaatbestendig en waterrobuust maken van vitale en kwetsbare functies te intensiveren.
Beschikbaarheid vitale functies
Communicatie en rijkswegen zijn voorbeelden van functies die te allen tijde beschikbaar moeten zijn, maar denk ook aan drinkwatervoorziening, elektriciteit en spoedeisende hulp. Hitte, droogte en wateroverlast vergroten het risico op uitval of verstoring van de vitale functies. Sommige functies hebben hier zelfs nu al mee te maken. De beheerders van deze functies onderzoeken daarom de kwetsbaarheden.
Warm drinkwater
De effecten op de drinkwatervoorziening zijn al merkbaar. In de zomers van 2018 en 2019 kwam de kwaliteit van het drinkwater in het geding door te warme leidingen. Dat had te maken met de tropische temperaturen van 35 graden Celsius en hoger. Ook de toename van het aantal warmtebronnen onder de grond speelde een rol. De drinkwatertemperatuur kwam in de buurt van de 25 graden, wat de geur en smaak ervan aantast. Ook het risico op besmettingen met de legionellabacterie neemt toe.
Een samenspel
Volgens Peter Horst, leidingnetbeheerder bij het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN, moet Nederland actie ondernemen: 'Drinkwaterbedrijven, gemeenten, energiebedrijven en woningbouwverenigingen moeten nu maatregelen treffen.' Aan de ene kant gaat het om klimaatadaptieve maatregelen, zoals het creëren van meer groen en schaduw in de openbare ruimte. Daar waar geen andere mogelijkheden zijn, is ook het verdiepen of verleggen van drinkwaterleidingen een optie. Al is dat wel kostbaar, benadrukt Horst.
Bij het realiseren van aardgasvrije wijken en de aanleg van warmtenetten moeten gemeenten, energiebedrijven en woningbouwverenigingen rekening houden met de effecten op de temperatuur van de waterleidingen. Horst: 'Uiteindelijk is het een afweging van maatschappelijke kosten. Er is goede afstemming en samenwerking nodig tussen alle betrokken partijen.'
Klimaatbestendig en waterrobuust
Een te warme drinkwaterleiding is één van de effecten op vitale functies als gevolg van klimaatverandering. De informatie die functiebeheerders opdoen tijdens hun zoektocht naar de kwetsbaarheden van vitale functies, is ook relevant voor gemeenten en provincies. In combinatie met de kennis van decentrale overheden ontstaat een goed beeld van de lokale kwetsbaarheden én mogelijke oplossingen. Zo is Nederland niet alleen goed voorbereid op overstromingen, maar ook op andere vormen van wateroverlast en hitte en droogte. Dit past bij de doelstelling van het Deltaprogramma: ervoor zorgen dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is.
