De Houtribdijk tussen Lelystad en Enkhuizen is tussen 2017 en 2020 vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma versterkt in het kader van het Deltaplan Waterveiligheid. De dijk voldoet weer aan de veiligheidsnorm van de Waterwet. In de zomer wordt de dijk door het projectteam officieel overgedragen aan de beheerder: district Noord van Rijkswaterstaat-regio Midden-Nederland. Een goede overdracht is een onderschatte, maar cruciale stap in het veilig houden van ons land.
De Houtribdijk ligt midden in het IJsselmeergebied. Bij storm werkt deze dam als een grote golfbreker. De dijk houdt het water van het IJsselmeer en Markermeer in toom en beschermt zo alle omliggende provincies tegen hoogwater. De dijk is de afgelopen jaren deels versterkt met breuksteen, en deels met brede zandige oevers. Dit is een wereldwijde primeur. Nergens anders ter wereld is een dijk in een binnenmeer zonder getij versterkt met zand.
Goed onderhoud
Om de waterveiligheid blijvend te garanderen, is goed onderhoud na oplevering van levensbelang. En dat kan alleen door een soepele overdracht van aannemer naar beheerder. Juist daar schort het bij veel projecten aan. ‘Vaak weet een beheerder onvoldoende hoe een dijk erbij ligt na oplevering. Hoeveel m3 breuksteen is er gebruikt? Welk soort steen ligt er op de dijk? Uit welke lagen bestaat de dijk en hoe dik en sterk zijn die lagen? En ook: in welke formats moet de informatie geleverd worden, om in te kunnen lezen in de beheer-managementsystemen. Dit soort informatie heb je allemaal nodig om de dijk goed te kunnen onderhouden’, zegt adviseur projectbeheersing Evert Boschloo van Rijkswaterstaat.
Goed onderhoud na oplevering is van levensbelang
Voor het project Versterking Houtribdijk zijn hiervoor twee overdrachtsdossiers gemaakt: één voor de provincie Flevoland die de weg over de dijk beheert, en één voor het district van Rijkswaterstaat. Het totale overdrachtsdossier bestaat daarmee uit zeventien afzonderlijke afleverdossiers over onderwerpen zoals het zandlichaam, harde (stenen) dijkversterking, afrasteringen, het fietspad, kabels en leidingen en de nieuwe natuur die langs de dijk is aangelegd.
Informatie op tijd delen
Volgens Boschloo is het belangrijk om alle informatie op tijd te delen. ‘Daarom kwamen de aannemer, opdrachtgever en beheerder al in 2017 bij elkaar om te bespreken hoe de dijk in 2020 opgeleverd wordt en of dat past bij het beeld van de beheerder.’ Deze werkwijze klinkt logisch, maar ging vroeger vaak heel anders. ‘De beheerder was vaak slecht betrokken, terwijl hij de uitvoering van het project wel moet goedkeuren. Zij konden bijvoorbeeld pas achteraf zeggen dat er een verkeerd soort breuksteen gebruikt is. Of ze wisten niet hoe het voor de versterking gebruikte zand zich gedraagt en wat dat betekent voor het onderhoud. Een definitief akkoord kon daardoor wel jaren duren. In dit project hebben we als proef telkens een deel van de dijk opgeleverd. Hoe lang duurt het voor zoiets akkoord is? Welke foutjes maken we? Zo konden we leren van elke deeloplevering.’
Natuurontwikkeling en recreatie
Naast waterveiligheid is er bij de Versterking Houtribdijk ook aandacht voor natuurontwikkeling en recreatie. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de uitbreiding van Trintelzand, een nieuw natuurgebied langs de dijk van meer dan 500 hectare. Trintelzand zat al tijdens de aanleg vol met vogels en draagt ook bij aan een betere waterkwaliteit in het Markermeer. Ook is bij Lelystad een nieuw strand aangelegd voor wind- en kitesurfers. Het project biedt zo kansen voor natuur en recreatie. In het Houtribdijk-project is ook een omgevingsdossier opgesteld, met informatie over de gesprekken met belanghebbenden, zoals vissers. Ook daarvoor is aandacht in de overdracht naar de beheerder. ‘Vanwege waterveiligheid en natuurversterking zijn vissers gevraagd weg te gaan, terwijl ze al jarenlang rechten hadden om daar te vissen. Ook die informatie moet de beheerder overnemen en dus in het dossier kunnen vinden.’
