De Maasdijk aan Brabantse zijde voldeed niet meer aan de nieuwe waterveiligheidsnormen uit 2017. Een uitgelezen kans, zo vonden lokale en regionale bestuurders, om gelijktijdig te werken aan andere opgaven in het Maasgebied, zoals rivierverruiming, natuurontwikkeling en verbetering van de bereikbaarheid van de haven in Oss. Lambert Verheijen, dijkgraaf van waterschap Aa en Maas en voorzitter van de stuurgroep Meanderende Maas: ‘We bieden nieuwe kansen voor het vergeten groene, met dorpjes omringde, riviergebied tussen Ravenstein en Lith. Dat maakt mij trots.’
Het project Meanderende Maas maakt onderdeel uit van het Deltaprogramma Maas. Programmamanager Koos Beurskens licht toe: ’In 2016 hebben Rijk en regio in het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO-MIRT) het Regionaal Voorstel Maas vastgesteld. Dit voorstel bevat afspraken over een eerste tranche van urgente maatregelen om de waterveiligheid in de Maas te verbeteren.’ In het Regionaal Voorstel Maas is voor zes concrete gebieden, waaronder Meanderende Maas, afgesproken om de vereiste waterveiligheid tot stand te brengen door een combinatie van rivierverruiming, dijkversterking en gebiedsontwikkeling. ‘Binnen het project Meanderende Maas is dit voortvarend opgepakt en zijn rivierverruiming en dijkversterking uitgewerkt in combinatie met meer ruimte voor natuur, recreatie en beroepsvaart. Een mooi breed palet waardoor het project met haar integrale benadering prima aansluit bij de recente landelijke ontwikkeling van Integraal Riviermanagement.’
Project Meanderende Maas
Doel van het project is de dijk van Ravenstein tot Lith te versterken, de Maas aan Gelderse én Brabantse zijde meer ruimte te geven en het gebied mooier en economisch sterker te maken. Intussen ligt het voorkeursalternatief op tafel. In de virtuele vlucht door het gebied maakt u kennis met de maatregelen, zoals dijkverhoging, aanleg van fiets- en wandelpaden (met aandacht voor fraaie vergezichten) en aanleg van brede bermen om piping te voorkomen.
‘Een besluit dat voor iedereen meerwaarde heeft’
Meanderende Maas is een ruimtelijk ontwikkelingsproject van formaat, met de nodige bestuurlijke complexiteit. Wat wel helpt, zo geeft Verheijen toe, is dat waterveiligheid een politiek neutraal thema is. Daardoor sijpelt de politieke kleur van de gemeenteraad of de Provinciale Staten niet door in de stuurgroep. Voor het project is gekozen voor een procesaanpak volgens de Mutual Gains Approach. ‘Dit houdt in dat je achterhaalt wat de belangen van de verschillende partijen zijn en zoekt naar een besluit dat voor iedereen meerwaarde heeft. Belangrijk is dat je goed luistert en respect hebt voor andermans belang én dat partijen, zeker partijen die financieel inleggen, bereid zijn over hun eigen schaduw heen te stappen.’ In de verkenningsfase, waarin is toegewerkt naar een voorkeursalternatief, is bewust gekozen voor een zichtbare rol voor bestuurders. ‘Natuurlijk is ambtelijk voorwerk belangrijk. Maar laat het besluit niet alleen bepalen door de ambtelijke inbreng. Zorg dat bestuurders persoonlijk hun positie verduidelijken, hun belang verwoorden en in gesprek gaan met andere bestuurders. Maar ook met burgers. Laat ze zelf aan het roer staan.’
‘Bestuurlijk complex, maar een ruimtelijk ontwikkelingsproject van formaat’
Betrokken ondernemers en bewoners
Ook werd tijdens de verkenningsfase aandacht geschonken aan het participatietraject. Via allerlei werkvormen, waaronder dijktafels, keukentafelgesprekken, een online ideeënkaart en interactieve werkplaatsen, dachten bewoners mee over de inrichting van het gebied. ‘Met als resultaat dat een aantal suggesties is opgenomen in het voorkeursalternatief. Zelfs als dit technisch niet optimaal is,’ aldus Verheijen. Zo is naar aanleiding van gesprekken met omwonenden besloten om de karakteristieke bomen op de dijk bij Demen en Dieden niet te kappen. We gaan in plaats daarvan op zoek naar een technische oplossing waarmee de bomen behouden blijven, zoals dijkverbreding. Verheijen: ‘Zeker is wel dat we ook in de volgende fasen bewoners en ondernemers betrekken. We zijn nog lang niet klaar. Het is een project dat nog zeven tot acht jaar voortduurt.’
Meer lezen over Meanderende Maas?
Lees het artikel 'Hoe verenig je lokale gebiedsdoelen tot één visie? Zo doen ze dat aan de Maas' of kijk op de projectwebsite.
