‘Je wil samen over een kaart buigen, maar dat kan niet’

‘Veel HWBP-projecten zitten in de verkennings- en planuitwerkingsfase en gaan volgens plan door. Maar waterschappen zijn wel bezig opnieuw uit te vinden hóé ze dat nu moeten doen,’ zegt Erik Wagener. Het meest uitdagende is hoe je digitaal keukentafelgesprekken organiseert. Waterschap Rivierenland heeft bijvoorbeeld 44 persoonlijke gesprekken gevoerd via Zoom  voor de dijkversterking tussen Wolferen en Sprok. Daarnaast zijn er twee projecten in uitvoering, waaronder de versterking van de Houtribdijk die bijna klaar is. ‘We onderschatten de effecten van de crisis niet, maar de concrete en feitelijke effecten vind ik nog meevallen. Slechts één project loopt een paar weken vertraging op. We weten natuurlijk niet hoe het is als deze crisis nog een half jaar doorgaat. Toch zie ik het op dit moment niet gebeuren dat projecten massaal gaan vertragen. De stikstofproblematiek geeft meer onzekerheid. Je hebt namelijk voor een project nog steeds een vergunning nodig.’

'Daarnaast denken we mee met de markt. Die is ongerust over  aanbestedingen die vertragen en dat er minder snel werk op de markt komt. We denken na welke projecten we eventueel kunnen versnellen.’

Planning Zoetwater niet in gevaar

Het Deltaprogramma Zoetwater kent weinig grote zorgen, zegt Egon Ariëns. ‘De algemene planning blijft staan. Begin 2021 moet een nieuw maatregelenpakket voor de periode 2022-2027 klaar zijn, maar er zijn wel tempoverschillen per regio. In een aantal zoetwaterregio’s zouden de gesprekken met watergebruikers (zoals landbouw- en drinkwaterbedrijven) beginnen, zoals voor de hoge zandgronden in Oost- en Zuid-Nederland. Deze trajecten lopen vertraging op, maar vertraging bij een paar projecten brengt de overallplanning niet in gevaar.’ Daarnaast worden ook binnen het programma creatieve oplossingen gevonden. Het grootste zoetwaterproject, klimaatbestendige wateraanvoer West-Nederland (KWA), gaat in juni-juli op digitaal veldbezoek. Via Google Maps worden 9 locaties ‘bezocht’ en de laatste stand van zaken gedeeld.

Vertraging risicodialogen

Binnen het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is de timing van de coronacrisis ongelukkig. Samen met een collega belde Thomas Klomp ongeveer 20 van de 42 werkregio’s. ‘Als de crisis in de periode van de stresstesten had plaatsgevonden, dan konden de adviesbureaus gewoon door. Maar nu er een cruciale fase van risicodialogen aanbreekt, waarin je vertelt wat het grote plaatje is, mag je niet fysiek bij elkaar komen. Je wil gewoon over een kaart buigen, even met je vinger wijzen waar knelpunten zitten en maatregelen komen, maar dat kan nu niet. Veel van deze dialogen stonden gepland voor het voorjaar. Een half jaar vertraging is reëel. Als we in september/oktober kunnen beginnen, is het bijna niet meer haalbaar om in 2020 alle dialogen te houden en een uitvoeringsagenda op te stellen.’

Er zijn wel online risicodialogen, bijvoorbeeld in de gemeente Emmen. ‘Regionaal wordt bijvoorbeeld in Zuidwest-Drenthe gewerkt aan een communicatiestrategie. Om stakeholders warm te houden en een goede start te kunnen maken als fysieke bijeenkomsten weer mogelijk zijn.’

Een bijkomend probleem is dat door de crisis gemeentelijke budgetten onder druk staan. ‘Er komen bijvoorbeeld minder inkomsten uit betaald parkeren en toerisme binnen. Het zou kunnen dat het momentum van klimaatadaptatie weer afneemt. Gelukkig is er ruimte voor tempoverschillen. We moeten niet achterover leunen, maar er is begrip dat geplande bijeenkomsten niet door kunnen gaan of anders moet worden ingevuld. De urgentie wordt in de regio’s echt gevoeld. We blijven ook continu letten op signalen van verdere vertraging.’

Bouwdag wordt digitale bouwmiddag

Begin dit jaar startte het programma Integraal Riviermanagement, waarin gewerkt wordt  aan een veilig, functioneel en aantrekkelijk rivierengebied. IRM zit in de ontwikkelfase. In 2022 moet het programma worden vastgesteld. Maar binnen IRM heeft de coronacrisis invloed. ‘Het programma kwam goed uit de startblokken. Nu moeten we het programma verder vormgeven. Daarvoor hadden we verschillende bouwdagen op de rol staan. De eerste bouwdag is op het laatste moment omgevormd naar een digitale bouwmiddag. Daarin ontdekten we wat wel en niet kon,’ vertelt omgevingsmanager Hans Brouwer. ‘Het programma vormgeven werkt toch het beste als je elkaar in de ogen kunt kijken. Dat geeft andere informatie en vergroot het vertrouwen. Vertrouwen in elkaar is nodig en we moeten het als jong programma nog wel waarmaken. De digitale bouwmiddag was bijvoorbeeld bedoeld om ervaring op te doen, maar sommige partijen voelden zich gepasseerd. Gelukkig konden we uitleggen dat iedereen uiteindelijk betrokken wordt.’

‘Het traject duurt 2 jaar. Het risico is toegenomen dat je dat niet haalt, ook omdat je door zomervakanties niks kunt plannen tussen juli en september. Als we in september kunnen beginnen, dan verwacht ik dat we nog een inhaalslag kunnen maken. Er worden nu over kleinere onderwerpen digitale sessies gehouden. Dan kun je in september op een dieper niveau en met meer kwaliteit doorstarten. We voelen allemaal de urgentie om een stap te zetten in het rivierengebied.’