Hoe kunnen we bestaande onzekerheden over een mogelijke versnelling van de zeespiegel verkleinen? En hoe zorgen we ervoor dat Nederland ook in de toekomst veilig en leefbaar kan blijven? Ruim 140 mensen kwamen donderdag 5 maart 2020 samen om hierover in debat te gaan tijdens de eerste landelijke dag over het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Een programma opgezet door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en deltacommissaris Peter Glas.

Belangrijk doel was om samen tot vervolgstappen en werkafspraken te komen en daarmee de uitvoering van het kennisprogramma te starten. Want de zeespiegel stijgt, dat is zeker. Daar houdt het Deltaprogramma ook rekening mee. Maar over de mate en snelheid waarin de zeespiegel stijgt is nog veel onzekerheid. Daarom is het Kennisprogramma Zeespiegelstijging in het leven geroepen. Verwachtingen variëren van een stijging van dertig centimeter tot en met drie meter in 2100. Recente onderzoeken laten zien dat de zeespiegel vanaf 2050 sneller kan gaan stijgen dan de huidige stijging van twee millimeter per jaar. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gaat sinds september 2019 uit van een zeespiegelstijging van maximaal 110 centimeter in 2100.

Een close-up van een stuk van de kaart van Nederland. Daarboven zweeft een hand die een stift vasthoudt en een gedeelte op de kaart omcirkelt.
Een groot deel van ons land ligt onder de zeespiegel. Veel rivieren vinden er hun weg naar zee.

Versnelling zeespiegelstijging raakt allerlei partijen

Deelnemers van onder andere Rijkswaterstaat, KNMI, waterschappen en verschillende universiteiten en kennisinstituten werden uitgedaagd mee te denken over de verdere uitwerking van het kennisprogramma en de opgaven waar we voor staan. Wat zijn de mogelijke gevolgen van het afsmelten van landijs op Antarctica voor Nederland? Wat is de houdbaarheid van de huidige aanpak? Wat zijn de mogelijkheden om ons in de toekomst bij een sneller stijgende zeespiegel te beschermen en welke aanpassingen zijn daarvoor nodig? Maar ook: hoe blijven we zorgen voor voldoende zoetwater?

Jeugddijkgraven

Deltacommissaris Peter Glas was zeer te spreken over de vertegenwoordiging van de jeugddijkgraven, Jiska Taal en Judith Meurs, en young professionals in de zaal. ‘Het onderwerp gaat hen aan. Na 2050 gaan we immers de mogelijke versnelling zien in zeespiegelstijging. Ik hoop dat zij dan terugkijken op 5 maart 2020 als een belangrijke start van de veranderingen die voor 2050 en daarna zijn ingezet.’ Titus Livius, plaatsvervangend directeur-generaal Water en Bodem van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat benadrukte dat de versnelling van de zeespiegelstijging allerlei partijen gaat raken.

Vervolgstappen kennisprogramma

De komende vijf jaar werken overheid, kennisinstellingen, bedrijven, plannenmakers en maatschappelijke organisaties samen binnen dit kennisprogramma. Aan het eind van deze eerste bijeenkomst werd geconcludeerd dat het netwerk wordt uitgebreid en samenwerking gezocht moet worden in alle regio’s van Nederland. Ook met mensen uit andere vakgebieden, zoals ruimtelijke ordening, landbouw, natuur, energie en woningbouw. Daarnaast wordt verder verkend hoe we Nederland in de toekomst anders kunnen inrichten. Om het veilig en leefbaar te houden én wat we daar nu voor moeten doen en laten. Denk aan het reserveren van ruimte voor toekomstige waterberging, dijkversterkingen en zandwinning. Het voorbereid zijn en blijven is een voortdurend proces. Daar werkt de overheid samen met alle partners elke dag hard aan. Zo kunnen op tijd de juiste maatregelen worden genomen, zodat Nederland ook in de toekomst de veiligste delta in de wereld blijft.

De bijeenkomst vanachter het publiek gefotografeerd, Een viertal deelnemers steekt hun hand op.
'Deelnemers van onder andere Rijkswaterstaat, KNMI, waterschappen en verschillende universiteiten en kennisinstituten werden uitgedaagd mee te denken.'

Waarom een kennisprogramma Zeespiegelstijging?

Een groot deel van ons land ligt onder de zeespiegel. Veel rivieren vinden er hun weg naar zee. Dat maakt Nederland kwetsbaar voor overstromingen en verzilting. Beschermen tegen hoogwater en zorgen voor een betrouwbare zoetwatervoorziening is en blijft van levensbelang: voor miljoen Nederlanders en de economie. Sinds 1953 investeert de overheid continu in de bescherming tegen overstromingen en hoogwater. En sinds 10 jaar kijkt de overheid met het Deltaprogramma vooruit naar 2050, 2100 en verder. Het kennisprogramma loopt tot en met 2025. Over de voortgang wordt ieder jaar gerapporteerd in het Deltaprogramma. Het kennisprogramma levert belangrijke beslisinformatie voor de volgende zesjaarlijkse herijking van het Deltaprogramma. Die wordt opgenomen in het Deltaprogramma 2027.