Dit jaar rondt de zesjaarlijkse herijking van het Deltaprogramma af. Jitske van Popering-Verkerk (Erasmus Universiteit Rotterdam) bracht hiervoor samen met twee collega’s de mening van de deltacommunity in kaart in het onderzoeksrapport ‘Eb en Vloed van het Deltaprogramma’. Hieruit blijkt dat de community de onderlinge samenwerking zeer positief beoordeelt. De uitdaging is om vanuit de krachtige samenwerking relevant te blijven voor de watervraagstukken in de samenleving. Ook volgens bestuurskundige en hoogleraar Art Dewulf (Wageningen University & Research) liggen hier kansen voor de doorontwikkeling van het Deltaprogramma.

'Sluit het herijkte programma nog steeds aan bij de actuele zorgen in de samenleving?', vraagt Van Popering-Verkerk zich af. Deltanieuws sprak hier ook over met Dewulf, die onderzoek doet naar de governance in waterbeheer en klimaatadaptatie.

Portretfoto van Art Dewulf
Bestuurskundige en hoogleraar Art Dewulf (Wageningen University & Research).
Portretfoto van Jitske van Popering-Verkerk
Jitske van Popering-Verkerk (Erasmus Universiteit Rotterdam), mede-auteur ‘Eb en Vloed van het Deltaprogramma’.

Eb en vloed

Jitske: 'Het onderzoeksrapport heet Eb en Vloed, omdat het Deltaprogramma net als het getijde een ritmiek heeft. De eerste jaren werd heel breed, ontwerpend en programmatisch nagedacht over de toekomst van het waterbeheer. Daarna kwam meer rust. Wat mij betreft mag het nu weer wat gedurfder, wat meer buiten de lijntjes. Het mag weer een beetje vloed worden. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie. Het Deltaprogramma gaat weliswaar niet over deze opgave, maar je kan wel verkennen wat de betekenis is van deze enorme transitie voor het Nederlandse waterbeheer.'

'Het mag weer een beetje vloed worden'

Betekenisvolle besluitvorming

In 2019 gaf Dewulf zijn inaugurale rede over betekenisvolle besluitvorming. Volgens Dewulf kan betekenisvolle besluitvorming het Deltaprogramma helpen bij de doorontwikkeling. 'In de waterwereld zijn besluiten vaak gebaseerd op technische afwegingen (wat werkt?) en de geldende normen (wat hoort?). Maar in tijden van klimaatverandering wordt besluitvorming over waterbeheer steeds complexer. Als de vraagstukken ingewikkelder worden en op een lange termijn spelen zijn de gebruikelijke benaderingen niet goed toepasbaar. Dan gaat het veel meer over het verhaal bij de cijfers, en of dat verhaal een betekenisvol perspectief biedt voor waterbeheerders en watergebruikers.'

Dit geldt bij uitstek voor klimaatadaptatie en dus voor het Deltaprogramma, want de toekomst is onzeker en nog niet alle regels zijn uitgevonden. Volgens Dewulf is er dan meer aandacht nodig voor betekenisvolle besluitvorming: 'Dat is iets anders dan technocratische of bureaucratische ingrepen waar niemand wat van snapt. Het is ook iets anders dan grote woorden en symboolpolitiek zonder heldere keuzes. Een besluit wordt genomen met een concrete keuze én een goed verhaal.' Net als Van Popering-Verkerk stelt Dewulf voor buiten de lijntjes, oftewel de bestaande regels, te denken. Dewulf: 'Je moet daarbij verder denken dan de gebruikelijke tools, want de bestaande regels en berekeningen zijn niet toepasbaar.'

Samenleving opzoeken

Dat de samenwerking binnen de deltacommunity goed scoort, betekent niet dat er geen uitdagingen zijn. Van Popering-Verkerk: ‘De samenwerking is uitzonderlijk goed, maar van oorsprong zie ik een overheidssamenwerking met vooral de “watermensen”.’ Die samenwerking verbreedt zich inmiddels, en dat is noodzakelijk. Via het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie voelen steeds meer gemeenten zich onderdeel van het Deltaprogramma. Samen met bewoners en bedrijven werken zij aan klimaatadaptieve straten en wijken. 'Ook de andere watervraagstukken zijn actueel in de samenleving. Denk aan nieuwe inzichten over de zeespiegelstijging. En droogte is actueler dan ooit met twee droge zomers achter de rug. Deze actualiteit kan je benutten om met nieuw enthousiasme in de samenleving aan te sluiten op de actuele opgave.'

Een groene tuin in een stadswijk De tuin wordt omgeven door woningen en in de tuin spelen kinderen.
'De betekenis van klimaatadaptatie in de samenleving is voortdurend in ontwikkeling'

Ook volgens Dewulf ligt de uitdaging voor de doorontwikkeling van het Deltaprogramma bij de samenwerking met de samenleving. 'Volgens het rapport Eb en Vloed zijn er zorgen over de betrokkenheid van maatschappelijke en private partijen. Het is volgens mij belangrijk te kijken welke toekomstbeelden er leven buiten de deltacommunity over waterbeheer? Anno nu is er weer meer maatschappelijke aandacht voor klimaatverandering, maar daar hoort ook veel discussie bij. Betekenisvolle besluitvorming vereist ook alertheid: de betekenis van klimaatadaptatie in de samenleving is voortdurend in ontwikkeling!'