Stormproef met Fries asfalt

De afgelopen jaren zijn kansrijke oplossingsrichtingen en benodigde onderzoeken geïnventariseerd en enkele onderzoeken gestart. Hier belichten we een voorbeeld van een dergelijk onderzoek: de stormproef met Fries asfalt die in de toekomst mogelijk miljoenen euro kan besparen voor dijken in heel Nederland.

In Nederland zijn we nooit klaar met werken aan dijken. Een belangrijke vraag die we ons daarbij blijven stellen is: hoe kunnen we dijkversterking beter, sneller en goedkoper maken? Experts uit het hele land, afkomstig van marktpartijen, kennisinstituten en overheden, denken daar met elkaar over na in onder andere de Projectoverstijgende Verkenning Waddenzeedijken (onderdeel van het Deltaplan Waterveiligheid*). De uitdaging is om met innovatieve oplossingen te komen voor dijken in Friesland en Groningen die afgekeurd zijn op bijvoorbeeld dijkbekledingen van steen, asfalt en gras, macrostabiliteit binnenwaarts en dijkhoogtes.
In de Deltagoot bij Deltares vond afgelopen zomer de eerste stormproef plaats met asfalt uit de Friese Waddenzeedijk bij Lauwersmeer. In de enorme golfgoot van 300 meter lang, 9,5 meter diep en 5 meter breed is onderzocht wanneer een dijk met verouderde asfaltbekleding bezwijkt door er zware golven op te laten klappen.

Stormproef met impact

Speciaal voor de proef is Fries asfalt getransporteerd naar Delft. De proef moest uitwijzen of het huidige asfalt sterk genoeg is voor de komende decennia of dat deze moet worden vervangen. In Nederland zijn enkele honderden kilometers aan dijken met asfalt bekleed; de stormproef kan impact hebben op veel dijken in Nederland en miljoenen aan besparing opleveren.
Jan Hateboer van Wetterskip Fryslan: ‘Asfalt is sterk materiaal als dijkbekleding, maar hoe sterk asfalt van bijna 50 jaar oud is, is niet bekend. Daar gaan we nu achter komen met deze proef in de Deltagoot. Aan de hand van deze proeven tonen we aan of het dijkenasfalt langer meekan dan waar we nu in onze rekenmodellen rekening mee houden. Dat kan een flinke besparing opleveren.’
(hyperlink naar filmpjes)

Grootste dijkversterkingsoperatie

Hateboer vervolgt: ‘Het onderzoek is nodig, niet alleen voor Friesland. We hebben zo’n 300 kilometer dijken met asfalt in Nederland die kunnen profiteren van dit onderzoek. Een kwart van onze dijken zal de komende jaren worden versterkt. Als uit de proef blijkt dat het asfalt nog sterk genoeg is, kunnen dijkverbeteringen uitgesteld worden. Zo kunnen we slimmer en efficiënter werken om alles betaalbaar te houden. Nederland staat namelijk voor de grootste dijkversterkingsoperatie ooit.’
Het onderzoek vindt plaats naar de reststerkte van het asfalt van de Lauwersmeerdijk. Tien stroken asfalt van 8 meter lang en een halve meter breed werden door Wetterskip Fryslan uit de Lauwersmeerdijk gehaald en de acht meest geschikte zijn op de nagebouwde dijk in de Deltagoot geplaatst.

Nieuwe inzichten

Tijdens het geweld van grote golven wordt het bezwijkproces van het asfalt met vele meetinstrumenten gemonitord. Dit levert nieuwe inzichten en kennis op voor dijkverbeteringen in Nederland. De proef biedt een kans om de toetscriteria van asfaltbekleding te beoordelen en te verbeteren. Mogelijk kunnen Nederlandse dijkversterkingen hierdoor in de toekomst goedkoper uitpakken.
De eerste resultaten uit de proeven zijn veelbelovend. Het asfalt blijkt de grote golven goed te kunnen weerstaan, ondanks dat het al 50 jaar oud is. Alleen bij een hoge waterstand in de dijk, dat slechts bij een beperkt aantal dijken in Nederland speelt, is de stabiliteit van het asfalt vrij klein. Definitieve resultaten zijn in de loop van 2018 bekend. De kosten van het onderzoek bedragen 2,6 miljoen euro en worden 100 procent vergoed door het Deltaplan Waterveiligheid, dat uitgevoerd wordt door Rijkswaterstaat en de waterschappen.

*voorheen het Hoogwaterbeschermingsprogramma