Vanaf deze maand versterkt Rijkswaterstaat de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad, zodat deze voldoet aan de norm van de Waterwet. Dankzij innovatief gebruik van zand wordt de dijk veiliger én krijgt de natuur veel meer kansen. De versterking van de Houtribdijk maakt deel uit van het Deltaplan Waterveiligheid.
De Houtribdijk is ook bekend onder de naam Markerwaarddijk, omdat hij oorspronkelijk was aangelegd om het Markermeer in te polderen. Sindsdien werkt de Houtribdijk als een barrière en golfbreker tussen IJsselmeer en Markermeer. Daarmee is de Houtribdijk ook in de toekomst cruciaal voor de waterveiligheid van alle provincies rond het IJsselmeergebied.
Jaarlijks komt circa 10.000.000 kubieke meter zand tegen de dijk, evenveel als er in een jaar wordt toegevoegd aan de Nederlandse kust.
Zandige oevers
Rijkswaterstaat laat een deel van de dijk versterken met breuksteen en een deel met brede, zandige oevers. In totaal komt er circa 10.000.000 kubieke meter zand tegen de dijk. Dat is evenveel als er normaal gesproken in een jaar wordt toegevoegd langs de gehele Nederlandse kust. De zandige oevers vangen de golfslag van het Markermeer en IJsselmeer op, en beschermen zo de dijk tegen de kracht van het water.
Proef
Zandversterking in een dergelijk groot binnenwater zonder getijden is een wereldwijde primeur. Daarom is er eerst een proefvak gemaakt. Specialisten van kennisconsortium EcoShape konden op deze manier de afgelopen jaren uitgebreid onderzoeken hoe het zand zich gedraagt in combinatie met de golven en stromen in dit gebied. Binnen de stichting EcoShape werken aannemers, ingenieursbureaus, kennisinstellingen, overheden en ngo’s aan kennisontwikkeling over Building with Nature, een nieuwe filosofie in de waterbouw. De kennis die in de Pilot Houtribdijk wordt opgedaan, kan de waterwereld ook inzetten in toekomstige versterkingsprojecten.
Zachte overgangen
Het gebruik van zand was deels een verzoek van de gemeente Lelystad en de provincie Flevoland. De zandoevers zijn straks begroeid en lopen geleidelijk af (70 m boven water, 70 m onder water). Het zand breekt de golven en zorgt zo voor een veilige dijk. Ook vinden nieuwe plant- en diersoorten hier hun habitat. Het zand wordt gewonnen uit het Markermeer en deze zandwinputten vangen tegelijkertijd slib op. Hierdoor verbetert ook de waterkwaliteit.
Beleving van het gebied
Rijkswaterstaat heeft in de planfase sowieso goed gekeken waar kansen liggen, vaak in overleg met stakeholders in het gebied. Zo heeft de provincie Flevoland al vroeg aangegeven dat ze de recreatieve waarde van het gebied wil versterken. Daarom komt er bij Lelystad een watersportstrand, een onderdeel dat Rijkswaterstaat meeneemt in de uitvoering door de Combinatie Houtribdijk.
270 hectare nieuwe natuur
Een van de grootste ‘extra’ ingrepen is de aanleg van Trintelzand: een natuurgebied van 270 hectare met zandplaten, slikvelden en rietoevers. Geschikt voor mossels, slakjes, waterinsecten en een kraamkamer voor vissen. De waterdieren zijn voedsel voor vogels zoals kuifeenden, visdieven en futen. Zo ontstaat na afronding van de versterking in 2020 een gebied vol leven en draagt Rijkswaterstaat – net als met de zandige oevers – bij aan een betere waterkwaliteit en versterking van het ecologische systeem in het Markermeer.
